تحليل نقش عوامل ژئومورفولوژيكي در آسيب پذيري مناطق مرزي مطالعه موردي: خراسان جنوبي

عوامل ژئومورفولوژي يكي از مهم‌ترين عوامل تعيين‌كننده امنيت مناطق مرزي محسوب مي‌شوند. مرزهاي استان خراسان جنوبي ازنظر ژئومورفولوژي داراي تنوع زيادي است، بنابراين داراي پتانسيل آسيب‌پذيري متفاوتي در برابر نفوذ و حملات دشمن است. با توجه به اهميت موضوع، در اين تحقيق به شناسايي مناطق آسيب‌پذير در نوار مرزي استان خراسان جنوبي پرداخته‌شده است. در تحقيق حاضر متناسب با اهداف موردنظر از روش‌هاي توصيفي و تحليلي استفاده‌شده است. همچنين از نقشه‌هاي توپوگرافي 1:50000، مدل رقومي ارتفاعي 30 متر SRTM و لايه‌هاي اطلاعاتي مختلف به‌عنوان داده‌هاي تحقيق استفاده‌شده است. ابزارهاي مهم مورداستفاده در اين تحقيق شامل ArcGIS و Super decision بوده است و مدل‌هاي مورداستفاده در تحقيق نيز شامل مدل منطق فازي و تحليل شبكه‌اي (ANP) بوده است كه به‌منظور شناسايي مناطق آسيب‌پذير نوار مرزي از آن‌ها استفاده‌شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه مناطق مياني نوار مرزي استان خراسان جنوبي به دليل داشتن ارتفاع و شيب زياد، قرار گرفتن در واحد كوهستان، ميدان ديد و احاطه بر مناطق پايين‌دست، پتانسيل آسيب‌پذيري كم‌تري نسبت به مناطق جنوبي و شمالي نوار مرزي استان دارد. همچنين نوار مرزي مناطق جنوبي استان خراسان جنوبي، داراي بالاترين پتانسيل آسيب‌پذيري است. اين مناطق به دليل قرار گرفتن در واحد دشت و مخروطه‌افكنه، نداشتن موانع محدودكننده، ارتفاع و شيب كم، پتانسيل آسيب‌پذيري و نفوذ زيادي دارد. مناطق جنوبي استان خراسان جنوبي، به دليل توان آسيب‌پذيري بالايي كه دارند، نيازمند توسعه زيرساخت‌هاي نظامي جهت پايش و كنترل نوار مرزي هستند، همچنين اين مناطق بايد متناسب با توان ژئومورفولوژيكي منطقه و توسط ارتفاعات پراكنده اطراف مورد پوشش قرار گيرند.