بررسي مقايسه‌اي اثربخشي درمان شناختي رفتاري و هيپنوتراپي بر بهبود مهارت‌هاي تنظيم هيجاني و مهارت‌هاي ارتباطي نوجوانان داراي اختلال نافرماني مقابله‌اي

مقدمه: اختلال نافرماني مقابله‌ اي يكي از مهم‌ترين اختلالات دوران كودكي و نوجواني است كه از طيف اختلالات رفتار ايذايي و بروني ‌ساز مي‌ باشد. هدف: هدف مطالعه حاضر بررسي مقايسه‌ اي اثربخشي درمان شناختي رفتاري و هيپنوتراپي بر بهبود مهارت ‌هاي تنظيم هيجاني و مهارت ‌هاي ارتباطي نوجوانان داراي اختلال نافرماني مقابله‌ اي بود.روش: اين پژوهش در قالب طرح كارآزمايي باليني با پيش‌آزمون و پس‌آزمون و دوره پيگيري يك ماهه اجرا شد. از ميان دانش‌ آموزان مقطع دبيرستان شهرستان اروميه، با تشخيص اختلال نافرماني مقابله ‌اي كه در سال تحصيلي ۱۴۰۰-۱۳۹۹ مشغول به تحصيل بودند، ۵۱ نفر به شكل هدفمند و با كمك مديران و معلمان مدارس، والدين و استفاده از مصاحبه تشخيصي و همچنين معيارهاي ورود انتخاب و در سه گروه (۱۷ نفر درمان شناختي رفتاري، ۱۷ نفر هيپنوتراپي و ۱۷ نفر كنترل) به شكل تصادفي جايگذاري شدند. سپس گروه شناختي رفتاري هيپنوتراپي براساس پروتكل ‌هاي استاندارد مداخله‌ اي تحت مداخله قرار گرفته، اعضاي كنترل مداخله‌ اي دريافت نكردند و پس از پايان يك ماه آزمون پيگيري به عمل آمد و مقياس‌هاي پژوهش مجدداً استفاده شد. ابزارهاي اين پژوهش شامل: سياهه رفتاري نسخه والدين (CBCL)، پرسشنامه ‌ي تنظيم شناختي هيجان و پرسشنامه مهارت ‌هاي ارتباطي بود. براي تجزيه و تحليل داده‌ ها از نرم ‌افزار SPSSنسخه ۲۲ و آزمون تحليل واريانس اندازه‌ گيري مكرر استفاده شد.يافته ‌ها: يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه هر دو درمان شناختي رفتاري و هيپنوتراپي در بهبود مهارت ‌هاي ارتباطي (۰/۲۲۴ P، ۱/۵۳=F)، مهارت ‌هاي سازگارانه تنظيم هيجان (۰/۵۷۵ P، ۲/۴۵=F) و كاهش مهارت ‌هاي ناسازگارانه تنظيم هيجان (۰/۱۲۷ P، ۲/۵۶=F) به يك ميزان مؤثر واقع شده‌اند و تفاوت معناداري بين آن ‌ها وجود نداشت.نتيجه ‌گيري: نتايج پژوهش حاضر حاكي از آن است كه درمان هيپنوتراپي و درمان شناختي رفتاري به يك اندازه مي‌توانند در بهبود مهارت ‌هاي تنظيم هيجان و مهارت ‌هاي ارتباطي مؤثر عمل كنند و مي ‌توان در كار با نوجوانان داراي اختلال نافرماني مقابله ‌اي از اين مداخلات سود جست.