يافته‌هاي فرهنگ عصرآهن تپۀ پري‌جايِ مازندران

شروع عصرآهن در كرانه هاي درياي مازندران و مناطق مجاور در فلات ايران و سرزمين هاي همسايه با تحولات گستردۀ اجتماعي، سياسي و فرهنگي همراه بوده كه فروپاشي مراكز شهرنشيني و اقتصاد مبادلاتي، شكل گيري جوامع پراكنده و روستايي، اغلب با اقتصاد دامپروري يا كوچ گردي را در پي داشته است. تغيير ساختارهاي اجتماعي در پابان عصرمفرغ و شروع عصرآهن هر دليلي كه داشته، باعث تغييرات گسترده در مواد فرهنگي فلات ايران و كرانه هاي درياي مازندران شده و نوعي از الگوهاي استقرار را شكل داده كه اغلب فقط گورستان هاي مرتبط به آن ها شناسايي و كاويده شده است؛ ولي ساختارهاي مسكوني، سازمان فضايي استقرارگاه ها و ارتباط آن ها با گورستان ها به خوبي شناخته نشده است. كاوش در تپۀ پري جا در 3 كيلومتري جادۀ قائم شهر به كياكلا در سواحل پست درياي مازندران به شناسايي دو مرحلۀ استقرار از عصرآهن و سده هاي نخستين اسلامي انجاميد. يافته هاي عصرآهن شامل: سفال ها ، اشياء فلزي، سنگي، استخواني، بازمانده هاي جانوري و بقاياي سازه هاي معماري است. با توجه به مدارك به دست آمده، بيشترين حجم لايه هاي فرهنگي تپۀ پري جا مربوط به عصرآهن است. پرسش اصلي مقاله بدين شرح است كه، ويژگي هاي فرهنگي تپۀ پري جا چيست؟ برمبناي يافته هاي مكشوف، فرض بر اين است كه استقرارگاهي يكجانشين بوده است. پژوهش حاضر نشان مي دهد تپۀ پري جا، نه تنها در شناخت بهتر سنت هاي سفالي عصرآهن در سرزمين هاي كرانه اي درياي مازندران، بلكه در شناسايي معماري خشتي و الگوي زندگي يكجانشيني در اين منطقه جايگاه مهمي دارد و با تداوم كاوش هاي باستان شناختي در اين استقرارگاه مي توان سازمان اجتماعي و الگوهاي استقراري عصرآهن در مناطق ساحلي شمال ايران را در چشم انداز روشن تري قرار داد.