معرفي و مكان‌يابي شهر كوهگيلويه در قرون ميانۀ اسلامي

كوهگيلويه، يكي از شناخته ترين جاي نام هاي دوران اسلامي، در جنوب غرب ايران است كه نقش بسيار مهمي در تغيير و تحولات سياسي و اجتماعي اين منطقه داشته است. بيش از هزار سال از ذكر نام كوهگيلويه در منابع تاريخي مي گذرد، اما تاكنون هيچ گونه اشاره اي مبني بر وجود شهري يا استقرارگاهي با نام كوهگيلويه نشده و همواره از آن به عنوان يك ناحيه يا منطقۀ جغرافيايي ياد شده است. كشفيات اخير در شهر تاريخي دهدشت نشان مي دهند كه كوهگيلويه در قرون ميانۀ اسلامي نه تنها يك محدودۀ جغرافيايي، بلكه مهم ترين مركز شهري اين منطقه بوده و از اهميت سياسي، نظامي، اقتصادي و حتي مذهبي برخوردار بوده است. اين شواهد شامل گنجينه اي ارزشمند متشكل از 194 سكۀ تاريخي است كه برروي تعدادي از آن ها شهر كوهگيلويه به عنوان محل ضرب اين سكه ها حك شده است. قرارگيري شهر كوهگيلويه در زمرۀ ضرابخانه هاي اين دوره، نشان از اهميت و جايگاه ويژۀ اين شهر دارد كه تاكنون ناشناخته باقي مانده است و از موقعيت جغرافيايي آن نيز اطلاعي در دست نيست. پرسش هاي اين پژوهش در حول دو محور است؛ 1. سكه هاي مكشوف از شهر تاريخي دهدشت، به چه دوره اي تعلق دارند و در زمان كدام حاكمان ضرب شده اند؟ 2، موقعيت مكاني شهر تاريخي كوهگيلويه با كدام يك از محوطه هاي تاريخي هم خواني دارد؟ بنابراين پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن دورۀ ضرب سكه هاي كشف شده و مكان يابي موقعيت جغرافيايي شهر كوهگيلويه به انجام رسيده و روش گردآوري اطلاعات كتابخانه اي و ميداني و رويكرد آن تاريخيتحليلي است. مطالعات نشان مي دهند كه سكه هاي مذكور در دورۀ آق قويونلوها ضرب شده اند و ضرابخانۀ كوهگيلويه به عنوان يكي از فعال ترين و مهم ترين ضرابخانه هاي دورۀ آق قويونلوها و اتابكان لر بزرگ، با شهر تاريخي دهدشت، در شهرستان كوهگيلويه هم خواني دارد كه در روند تغيير و تحولات سياسي و اجتماعي از دورۀ آق قويونلوها به دورۀ صفويه، به نام شهر دهدشت تغيير نام داده و در گذر زمان، نام كوهگيلويه غبار فراموشي گرفته و از يادها رفته است.