پژوهش‌هاي باستان‌گياه‌شناختي در قلعۀ بمپور، بلوچستان

مجموعۀ تاريخي بمپور در حوزۀ جغرافيايي و فرهنگي مكران جازموريان، در دشتي هموار در ضلع شمال غربي بمپور مركز شهرستان بمپور واقع شده است. آثار آتش سوزي گسترده و خاكستر بقاياي مواد سوخته شده، يكي از نمود هاي بارز قلعه است كه تقريباً در همه جاي آن ديده شده و منحصر به مكان هايي مانند چالۀ دورريز يا آشپزخانه نمي شود. تنوع و فراواني آثار سوخته شده اين اجازه را داد تا از آن ها براي مطالعات تخصصي باستان گياه شناسي استفاده شود. اين پژوهش به ارائۀ نتايج حاصل از مطالعۀ بقاياي گياهي موجود در نهشته هاي برداشت شده از دورريز و بقاياي ناشي از آتش سوزي متعلق به لايه هاي سطحي و فوقاني دورۀ قاجار، حداكثر تا عمق يك متري كارگاه هاي كاوش در قلعۀ بمپور مي پردازد. اهدف اصلي از انجام اين مطالعات، شناخت پوشش گياهي پيرامون قلعه و منطقه، نوع گياهان استفاده شده توسط ساكنان قلعه و شناخت بخشي از تغذيۀ ساكنان و وجود احتمالي آثار رستني هاي غيربومي بود. مشاهدۀ ميكروسكوپي و شناسايي 2.301 قطعه زغال چوب، چوب، دانه، اجزاء ساقه و ميوه به دست آمده از كانتكست هاي مذكور نشان داد كه پوشش درختي پيرامون قلعه در دورۀ قاجار شامل درختاني مانند: گز، بيد، آكاسيا، كهور و خرما بوده و از چوب اين درختان براي سوخت (به ويژه گز) يا به عنوان مصالح ساختماني در جهت مقاوم سازي بناها (بيد، آكاسيا و كهور) استفاده مي شده است. اكولوژي و پراكنش جغرافيايي گياهان شناسايي شده، گواه بر بومي بودن آن هاست. بقاياي گياهان كشت شده مانند: غلات (گندم و جو)، ميوه ها (خرما) و صيفي جات (هندوانه و خربزه) در ميان بقاياي ناشي از آتش سوزي حكايت از فعاليت هاي كشاورزي منطقه دارد. علاوه بر اين، گواه ديگري بر اين امر، بذرهاي سوختۀ گياهان خودرو يا علف هاي هرز شناسايي شده نظير: چاودار، مرغ، جاروعلفي، گندميان خودرو، ماشك، گَوَن، يونجه، اسفناجيان، سياه شور، علف هفت بند، واكاريا، سريشك و جگن هستند كه با آبياري در مزارع كشاورزي روييده اند.