بررسي مهرهاي بدل‌چيني محوطۀ باستاني كَلُوَرز در مجموعۀ سامان‌دهي شدۀ موزۀ ملي ايران

حوضۀ آب ريز سپيدرود در استان گيلان، در جنوب درياي مازندران واقع شده است. اين حوضۀ جغرافيايي بنا به شرايط اقليمي و زيست محيطي مناسب با بهره گيري ازمنابع طبيعي از ديرباز موردتوجه گروه هاي انساني و زيستگاهي مناسب براي محل تجمع اين مردمان بوده و در طي هزاران سال، سهم بسزايي در ايجاد فرهنگ هاي باستاني اين حوزۀ فرهنگي داشته است. كاوش هايي كه در پنج دهۀ اخير در شمال ايران، به ويژه در حوضۀ آب ريز سپيدرود به انجام رسيد، موجب كشف فرهنگ هاي ناشناخته اي از اواخر هزارۀ دوم و اول پيش ازميلاد در محوطه هاي باستاني مارليك، كلورز، نصفي، جوين، جمشيدآباد و ديگر محوطه ها در عصرآهن در اين حوزۀ فرهنگي شده است. اين مقاله، تحقيق مقدماتي است بر تعدادي مُهر بدل چيني مربوط به محوطۀ باستاني كلورز كه در خلال سال هاي 1344 الي 1348 ه .ش.، در بررسي و كاوش هاي باستان شناسي توسط علي حاكمي و عبدالحسين شهيد زاده به دست آمده است. اين مهرها در طي سامان دهي اشياء موزۀ ملي ايران در سال 1389 ه .ش.، در مجموعه مهرهايي از محوطه هاي باستاني گيلان به نام كلورز شناسايي و ثبت گرديد. هدف از اين پژوهش، شناخت جغرافياي اين حوزۀ فرهنگي، بررسي گونه شناسي، شيوۀ ساخت مهرهاي بدل چيني و مداراك تجسمي موجود در شناخت نقوش در اين برهۀ زماني است. پرسش هاي اين پژوهش عبارتنداز: خاستگاه اصلي و بستر تاريخي و فرهنگي آن ها كجاست؟ آيا اين مهرها داراي سبك محلي اند يا متأثر از ديگر حوزه هاي فرهنگي؟ مهرهاي يافت شده در محوطۀ باستاني كلورز به كدام برهۀ تاريخي تعلق دارند؟ اساس اين تحليل ها متكي بر اطلاعات كاوش هاي انجام شده دراين حوزۀ فرهنگي، سپس برگرفته از نقوش و توصيف مفاهيم نمادهاي اين مهرها كه تجلي گر جهان بيني مردمان اين حوزۀ فرهنگي است. نتايج اين پژوهش به يك نتيجه گيري كلي در روند گونه شناسي، سبك شناسي مهرها و مستند كردن اين يافته ها و مقايسه با ديگر استقرار هاي مهم هزارۀ اول پيش ازميلاد در افق هاي فرهنگي هم زمان چون: مارليك، تول تالش، حسنلو و بين النهرين بوده است.