385 KR: شواهد كوچ‌نشينيِ باستان در عصرآهن از منطقۀ كوهرنگ بختياري

منطقۀ چهارمحال و بختياري در چند دهۀ گذشته، به عنوان يكي از مهم ترين خاستگاه هاي معيشت مبتني بر كوچ نشيني، همواره موردتوجه باستان شناسان بوده است. در اين بين، منطقۀ كوهرنگ به عنوان يكي از اصلي ترين قلمروهاي عشايري ايل بزرگ بختياري جايگاهي ويژه دارد. شمار اندك پژوهش هاي انجام شده در اين منطقه و نبود آگاهي هاي كافي باعث شده برخي از پژوهشگران از متأخر بودن پيشينۀ اين شيوۀ معيشتي صحبت به ميان آورند. برخلاف اين امر، پژوهش هاي اخير نشان مي دهند كه دست كم قدمت شيوۀ معيشت مبتني بر كوچ نشيني در منطقۀ كوهرنگ به هزارۀ پنجم پيش ازميلاد برمي گردد. دو فصل كاوش هاي نجات بخشي انجام شده در منطقۀ بيرگان، به دليل ساخت سد و تونل سوم كوهرنگ، امكان مناسبي به دست داده كه باعث شده اكنون آگاهي هاي درخور بيشتري در ارتباط با شيوۀ معيشتي مردمان اين منطقه در اختيار داشته باشيم. آگاهي از ماهيت محوطه و آشنايي با جنبه هاي گوناگون زندگي كوچ نشيني باستان، به عنوان اهداف اصلي و پي بردن به ميزان تعاملات فرهنگي احتماليِ اين منطقه با مناطق پيراموني ازجمله دشت هاي پست خوزستان و نواحي زاگرس مركزي از مهم ترين پرسش هاي اين پژوهش به شمار مي آيد. با وجود ارتباطات نزديك منطقۀ بختياري با دشت هاي خوزستان، فرض اصلي در اين پژوهش آن است كه، براساس شواهد، افزون بر هزارۀ پنجم پيش ازميلاد، منطقۀ كوهرنگ بختياري در عصرآهن نيز با بخش هايي از زاگرس مركزي روابط فرهنگي داشته است. رويكرد كاوش محوطه براي ثبت لايه ها و پديدارهاي كاوش شده، استفاده از شيوۀ لوكوس بندي بوده و روش تحقيق در اين نوشتار، متشكل از گردآوري و مطالعۀ نوشته هاي مرتبط با پژوهش هاي پيشين منطقۀ كوهرنگ و ارائۀ نتايج به دست آمده از كاوش محوطۀ موردنظر است. در يك نگاه كلي، مقايسه هاي تطبيقي انجام شده برروي فرم و نقش سفال هاي به دست آمده از كاوش اين محوطه، شباهت هايي را با برخي از محوطه هاي مربوط به ادوار مفرغ و آهن زاگرس مركزي نشان مي دهد، موضوعي كه آزمايشات كربن14 نيز عصرآهني بودن محوطه را تأييد نموده است. افزون بر وجود روابط فرهنگي بين دو منطقۀ كوهرنگ بختياري و زاگرس مركزي، تشابهات فرمي و نقشي سفال هاي اين محوطه با محوطه هاي پيش گفته حاكي از آن است كه سنت هاي سفالي عصرمفرغ تا عصرآهن نيز تداوم داشته است.