تصحيح چند تصحيف و تحريف در «اغراض‌ السّياسه» با تأكيد بر نسخة خطي مشكوة

Correction Some Distortions and Falsifications in Aghraz Al-Seyasah by Emphasizing on Meshkat᾿s Transcript

«اغراض­ السّياسه في اعراض ­الرياسه» تأليف ظهيري سمرقندي به دليل داشتن آموزه‌هاي سياسي، اجتماعي، حكمي، تعليمي، اخلاقي، آداب مملكت‌داري و شيوه ­هاي حكمراني در ميان متون كهن نثر فارسي ممتاز و برجسته شده است. آموزه­ هاي گوناگون وكاربردي اين كتاب سبب شده است اين اثر بارها به دست كاتبان نسخه‌ نويسي شود و در نتيجة اين امر تصحيفات و تحريفات بسياري به متن آن راه پيدا كرده است. جعفر شعار با در اختيار داشتن چهار نسخة خطي از «اغراض ­السّياسه»، اما بدون استفاده از همة آن­ها (به ­ويژه نسخة خطي مشكوة) به تصحيح و چاپ آن اقدام و در بسياري از موارد اختلاف نسخه­ ها را نيز ذكر كرده و مسامحه در امانت‌داري نسبت به نسخه ­هاي خطي به ­ويژه نسخة اساس، شتاب‌ زدگي در تصحيح و چاپ اين اثر و همچنين ضعف و سهل­ انگاري در حروف‌چيني، تصحيفات، تحريفات و لغزش ­هاي ديگري را به متن اين كتاب وارد كرده است. نگارندگان در اين مقاله از طريق مقابلة متن چاپ شدة اغراض‌ السّياسه با نسخة اساس و نسخة مشكوة و به مدد مقايسة جملات و عباراتي از آن با آثار ديگر ظهيري سمرقندي (سندبادنامه و به ­ويژه اثر ناشناختة غرة‌ الالفاظ و نزهة‌ الالحاظ) وهنجارهاي سبك­ شناختي نويسنده به بررسي و تصحيح چند تصحيف، تحريف و لغزش در متن چاپ شدة اغراض‌ السّياسه مي‌پردازند.

Aghraz Al-Seyasah Fi A'araz Al-Reyasah, authored by Zahiry Samarghandy has become one of the excellent and outstanding old prose texts, because of containing technical, political, social, philosophical, didactic, and ethical teachings and addressing governance practices. These practical and miscellaneous teachings have led to frequent transcriptions and insertion of significant distortions and falsifications into the text of the mentioned book. Jaafar Sheảr by having in hand four manuscripts of Aghraz Al-Seyasah but without benefitting all of them (specially Meshkảt᾿s transcript) has corrected and printed it in many cases mentioned the manuscript᾿s differences. Furthermore, negligence in trusteeship towards manuscripts, especially the base manuscript, hastiness in correction, and the weakness and indifference in typesetting have inserted some other distortions, falsifications, and errors in the aforesaid book. This study has tried to countercheck the printed copy of Aghraz Al-Seyasah with the base and Meshkảt᾿s manuscript, and then by comparing some phrases of it with the other works of Zahiry Samarghandy (Sandbadnameh and Ghorrat–al-Alfaz wa Nozhat-al-Alhaz) and writer᾿s stylistic norms analyze and correct some distortions falsifications and errors in the printed text of Aghraz Al-Seyasah.