تبيين عوامل مؤثر بر تفريح در محل كار با رويكرد مردم‌نگاري

Identifying Factors Affecting Fun in Workplace with Ethnography Approach

تفريح در محل كار مي‌تواند هر فعاليت اجتماعي، بين‌فردي يا وظيفه‌اي تلقي شود كه ماهيت بازيگوشي و فكاهي دارد و براي فرد سرگرمي، لذت و خوشي را فراهم مي‌سازد. هدف اين پژوهش، شناسايي عوامل ايجادكنندۀ تفريح در محل كار در سازمان تربيت بدني ارتش بود. نوع پژوهش، توسعه‌اي به‌صورت تركيبي است و براي استخراج عوامل از روش كيفي به شيوۀ مردم‌نگاري استفاده شد. جامعۀ آماري پژوهش تمامي كاركنان سازمان تربيت بدني ارتش بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه‌گيري مدلسازي معادلات ساختاري (5q≤n≤15q) تعيين شد. در بخش كمّي پژوهش به‌منظور تأييد مدل حاصل از بخش كيفي پژوهش، پرسشنامه‌اي محقق‌ساخته طراحي شد. با توجه به تعداد پرسش‌هاي پرسشنامه، 377 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعيين شد و به همين ميزان، پرسشنامه‌ها توزيع و تكميل شد. پايايي پرسشنامه نيز به روش آلفاي كرونباخ و روايي به دو روش محتوايي و سازه با استفاده از الگوي معادلات ساختاري تأييد شد. تحليل داده‌ها در بخش كيفي با رويكرد تحليل تماتيك انجام گرفت. نتايج بخش كيفي پژوهش نشان‌دهندۀ آن است كه تفريح در محل كار داراي پنج بعد (فعاليت‌هاي تفريحي رسمي، حمايت مديريت از تفريح، مسئوليت‌هاي شغلي مفرح، آزادي‌هاي فردي و معاشرت با همكاران) است و سه دسته از عوامل فردي، سازماني و برون‌سازماني در ايجاد تفريح در محل كار نقش دارند. نتايج بخش كمّي پژوهش نيز نشان مي‌دهد كه عوامل فردي به ميزان 60/0، عوامل سازماني به ميزان 77/0 و عوامل برون‌سازماني به ميزان 25/0 بر تفريح در محل كار تأثيرگذارند. براساس نتايج مي­توان گفت كه تأثير مثبت حاصل از تجربۀ تفريح در محل كار مي‌تواند مزاياي بلندمدت در پي داشته باشد و محيط‌هاي سرگرم‌كننده كليد رشد انگيزه و بهره‌وري كاركنان هستند.

Fun in Workplace means "any social, interpersonal, or task activities at work of a playful or humorous nature which provide an individual with amusement, enjoyment, or pleasure". The purpose of this study is to identifying factors affecting Fun in Workplace in Army Physical Training Corps.The study type is developmental and mix method and to extract factors, ethnography methodology that is a qualitative method was used. To extract factors, ethnography methodology was used. Statistical population in this study consists of Army Physical Training Corps. In quantitative section of this study, to approve the extracted model from qualitative section, researcher-made questionnaire was used. To identifying sample size, the structural equation modelling (5q≤ n≤ 15q) formula was used. With regard of questions of the questionnaire, 377 individual were selected for sample size and questionnaires were distributed among them. Questionnaire validity was approved with content and structural method with structural equation pattern and its reliability was approved through Cronbach alpha. The result of qualitative section shows that Facets of fun include such elements as fun activities, coworker socializing, manager support for fun, personal freedoms, and fun job responsibilities and individual, organizational and ultra-organizational factors affecting Fun in Workplace. The result of quantitative section shows that individual factors with 0.60, organizational factors with 0.77 and ultra-organizational factors with 0.25 percent affecting Fun in Workplace. Based on these results, experiencing positive affect from engaging in fun in the workplace can have long-term benefits and fun environments are the key to enhanced employee motivation and productivity