لزوم بازنگري راهبردي در ركن رواني قاچاق كالا و ارز

The Necessity of a Strategic Review Regarding the Mens Rea for Smuggling Goods and Currency and Related Crimes

حدود يك قرن از جرم‌ و تخلف‌ انگاري قاچاق كالا و ارز در نظام جزايي ايران مي‌گذرد؛ از جمله ابهامات بنياديني كه محكوميت و سرنوشت بسياري از متهمان را تحت‌الشعاع قرار داده و مي‌دهد، ركن رواني و شيوه تفسير آن در اين موارد است. به‌رغم اصلاحات مكرر در قوانين مرتبط، كماكان تشتت در ديدگاه حقوقدانان و رويه محاكم اعم از قضايي و شبه‌قضايي، در اثر تلقي اين رفتارهاي غيرقانوني به عنوان جرائم و تخلفات با مسئوليت مطلق كيفري يا عدم آن پابرجاست. اين مقاله با روش توصيفي - تحليلي ضمن اشاره به پيشينه مقررات و برخي آراي قضايي درصدد است تا با واكاوي نظرات مختلف، مدل افتراقي جامعي را براي پيش‌بيني ركن رواني اين جرائم به دست دهد. به اين منظور و با امعان نظر به عدم طرح اختصاصي اين مسئله در آثار پژوهشي تاكنون، تحليل ابعاد نظري و كاربردي اين تشتت و تشريح ركن رواني اين جرائم و تخلفات ضروري به‌نظر مي‌رسد. نتيجه آنكه با اتخاذ رويكرد راهبردي افتراقي نسبت به اين موارد و تقويت نصوص قانوني در اين باره مي‌‌توان در عين تقويت ركن قانوني از معضل كيفرگرايي افراطي در اين جرائم عبور كرده، به پاسخ‌دهي عادلانه به متهمان، دست يافت و زمينه تحقق اهداف قانونگذار در مبارزه با اين جرائم و تخلفات و در نهايت اصلاح رويه قضايي محاكم را بيش از پيش فراهم كرد.

Nearly a century has passed since the crime of smuggling goods and currency was first defined, yet one of the fundamental ambiguities that overshadow condemnation of these crimes and the fate of many defendants, is the mens rea and the way it is interpreted. Despite the amendments to the Law of Combating Commodity and Currency Smuggling, there is still a disagreement in the judicial procedure as there is a difference of opinion in whether these illegal acts should be treated as crimes and offenses with or without criminal liability. This article, uses the descriptive-analytical method, refers to the background of regulations and some judicial opinions, and analyses different opinions in order to obtain a comprehensive differential model for predicting the mens rea of such crimes. Findings showed that, by adopting a differential strategic approach to crimes related to the smuggling of goods and currency, by including the conditions required to obtain a mens rea, and by strengthening legal texts, it is possible to overcome the problem of extreme criminalization in these crimes and achieve a fair verdict for defendants.