عنوان مقاله :
مناقشات زيست محيطي كشورهاي حوضه آبريز دجله و فرات نسبت به سدسازي تركيه از منظر حقوق بين الملل
عنوان به زبان ديگر :
Environmental controversies in the Tigris and Euphrates basin countries about Turkey's dam construction in international law
پديد آورندگان :
زارع، علي دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده حقوق، تهران، ايران , رمضاني قوام آبادي، محمدحسين دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده حقوق، تهران، ايران
كليدواژه :
ارزيابي تأثيرات زيست محيطي , حقوق بين الملل عرفي , حوضه آبي دجله و فرات , سدسازي , پروژه گاپ
چكيده فارسي :
حوضه آبي رودخانه‌هاي دجله و فرات در يكي از مهمترين منابع آب شيرين تحت توسعه جهان واقع شده است. در مركز اين توسعه‌يافتگي، سدها با مقياس بزرگ قرار گرفته است كه به منظور تأمين آب لازم براي طرح‌هاي آبياري وسيع و توليد انرژي برق-آبي، توسط دولتهاي ساحلي احداث گرديده است و به شكل اساسي جريانات اين رودخانه ها و كيفيت آب آن را تحت تأثير قرار داده است كه همواره مورد اعتراض ساير كشورهاي ساحلي رودخانه قرار مي گيرد. با توجه به عدم انعقاد معاهده چندجانبه و جامع بين كشورهاي حوضه آبريز دجله و فرات، شناسايي قواعد بين الملل عرفي حاكم بر اين حوضه آبريز، براي تعيين حدودوثغور حقوق و تعهدات اين كشورها در مناقشات فيمابين اجتناب‌ناپذير است. از طرفي سدسازي‌هاي صورت گرفته در اين حوضه به ويژه از ناحيه دولت تركيه، واكنش و ادعاهايي از سوي دولتهاي پايين‌دست را به همراه داشته كه ارتباط مستقيم با حقوق اين دولتها و تعهدات دولت بالادست از منظر حقوق بينالملل دارد. اين مقاله درصدد آن است ضمن بيان مناقشات و ادعاهاي مطرح‌شده توسط دولتهاي پايين‌دست نسبت به سدسازي‌هاي تركيه، قواعد بين المللي حاكم بر اين حوضه را شناسايي و بررسي نمايد.
مواد و روش ها: روش جمع آوري اطلاعات و داداه ها در اين پژوهش به صورت كتابخانه اي (از طريق مراجعه به كتاب هاي مرجع، مقالات و اسناد بين المللي) است و در ابتدا با بررسي آثار زيست محيطي سدسازي دولت تركيه نسبت به دولتهاي پايين دست حوضه آبي دجله و فرات از ميان اسناد و منابع موجود، حقوق حاكم بر اين حوضه آبي از منظر حقوق بين الملل شناسايي و مشخص مي گردد. روش تحقيق نيز بر اساس آموزه هاي دگماتيك و از نوع تحليلي و توصيفي است.
نتايج و بحث: شناسايي قواعد حقوق بين الملل حاكم بر منابع آبي مشترك از اهميت بالايي برخوردار است و اين امكان را فراهم مي سازد تا دولتها ضمن شناخت حقوق و تكاليف خود و ساير دولتهاي همجوار، زمينه حمايت حداكثري از محيط زيست و در نهايت تحقق توسعه پايدار در سايه احترام به حقوق و قواعد بينالملل را فراهم سازد.
نتيجه گيري: همواره دولتها به عنوان مهمترين تابعان حقوق بين الملل و اصلي ترين كنش گران عرصه بين الملل شناخته مي شوند. هرچند دولت تركيه در استفاده از رودهاي بين المللي دجله و فرات به مطلق بودن حاكميت خود استناد مي نمايد لكن با توجه به توسعه مداوم حقوق بين الملل، امروزه برداشت ها و ديدگاه هاي سنتي از حاكميت مطلق هر دولت در بهره برداري و استفاده از منابع آبي مشترك منسوخ گرديده و با توجه به قواعد حقوق بين الملل موجود و نيز شكل گيري قواعد بين المللي نوظهور محيط زيستي، حاكميت دولت تركيه در استفاده از رودهاي بين المللي دجله و فرات محدود و مقيد گرديده است.
چكيده لاتين :
The Euphrates–Tigris river system is among the most intensely developed freshwater resources worldwide. At the center of its development are large-scale dams supplying extensive irrigation schemes and hydroelectric power plants, which substantially impact the river system’s dynamic and water quality that always objected by other riparian state. considering the lack of multilateral and comprehensive treaty between Euphrates–Tigris basin countries, To determine the extent of the rights and obligations of these countries on controversial issues, identifying of the rules of the international customary law is inevitable. On the other hand, dam construction in the basin, especially from the Turkish state has been followed by Downstream governments and has direct relation with the rights of these states and the obligations of the upstream government from international law perspective. This article seeks to identify and review the international rules governing the basin, while expressing the controversies made by the Downstream governments regarding the Turkish dam-construction.
Material and methods: In this research, The method for collecting information and data is in the form of library sources. initially, with the study of the environmental impact of turkey dam construction on downstream government of Tigris and Euphrates basin Among the documents and resources available, The law governing of this basin are identified and defined in the context of international law. The research methodology is based on dogmatic and analytical and descriptive doctrines.
Results and discussion: Identifying the rules of international law governing sharing water resources is of great importance and allows states to recognize their rights and duties as well as other neighboring states, provide the maximum protection of the environment and, ultimately, achieve sustainable development in the light of respect for international law and norms.
Conclusion: Governments are always recognized as the most important subjects of international law and the main actors in the international arena. Although the Turkish government refers to the use of the Tigris and Euphrates international rivers as absolute sovereignty, however, with regard to the constant development of international law, today the traditional perceptions and views of the absolute sovereignty of each state about the use of sharing water resources has become outdated and in accordance with the existing international law and emergence of international environmental rules, turkeys sovereignty is limited in the use of the Tigris and Euphrates international rivers
