پديد آورندگان :
حيدرپور منفرد، امين دانشگاه علوم كشاورزي ومنابع طبيعي ساري - دانشكده منابع طبيعي،گروه جنگلداري، ساري، ايران , پورمجيديان، محمد رضا دانشگاه علوم كشاورزي ومنابع طبيعي ساري - دانشكده منابع طبيعي،گروه جنگلداري، ساري، ايران , رجالي، فرهاد سازمان تحقيقات آموزش وترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك وآب، كرج، ايران , حجتي، محمد سازمان تحقيقات آموزش وترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات خاك وآب، كرج، ايران , رامك، پروين مركز تحقيقات كشاورزي ومنابع طبيعي لرستان، خرم آباد، ايران
كليدواژه :
آزوسپريليوم , باكتريهاي محرك رشد , تنش هاي محيطي , سودوموناس , ميكوريز آربسكولار
چكيده فارسي :
شرايط نامساعد محيطي سبب ايجاد تنش در گياهان و اختلال در رشد و نمو و بقاي آنها ميشود.امروزه كاربرد ميكروارگانيسمهاي خاكزي بويژه قارچها و باكتريهاي محرك رشد كه با انجام فرآيندهاي مختلف زيستي در رشد گياه و چرخه عناصر غذايي خاك دخالت دارند جهت كاهش آثار سوء تنشهاي محيطي توصيه ميگردد.
مواد و روشها:
بهمنظور بررسي اثر تنش خشكي و كاربرد نهادههاي زيستي بر ويژگيهاي رويشي گياه داغداغان (رويش قطري و رويش ارتفاعي، طول ريشه، وزن تر و خشك ريشه و اندام هوايي و كلونيزاسيون نهال)، آزمايشي بهصورت فاكتوريل (فاكتورهاي قارچ در دو سطح تلقيح قارچ ميكوريز آربسكولار و شاهد بدون تلقيح، باكتري در چهار سطح تلقيح سودوموناس، آزسپيريلوم، ازتوباكتر و شاهد و تنش خشكي در سه سطح ظرفيت مزرعه (80، 60 و 40 درصد) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي و در 4 تكرار در گلخانه اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان لرستان اجرا و از روش تجزيه واريانس فاكتوريل براي مقايسه ويژگيهاي اندازهگيري شده و براي دستهبندي آنها از آزمون چندگانه دانكن در سطح 05/ 0 استفاده شد.
نتايج و بحث:
در اين پژوهشنتايج تجزيه واريانس تلقيح سطحهاي مختلف ميكروارگانيسمها و تنش خشكي بر صفات رويشي نهالهاي داغداغان در سطح پنج درصد با اختلاف معنيدار، بهبود مقادير اندازهگيري شده و تأثير فزاينده و مثبت برخي از تيمارها مشاهده شد، در ميان صفات مورد آزمايش، نهالهاي شاهد كه معرف شرايط عادي جنگلها در عدم حضور ميكروارگانيسمها است كمترين مقدار را از نظر آماري در مقايسات ميانگين داشتند. بهترين عملكرد تيمارها در رويش قطري نهال داغداغان در سه سطح تنش خشكي با تلقيح سودوموناس - گلوموس موسه و ازتوباكتر - گلوموس موسه بويژه در تنش متوسط با مقادير 0.54 و 0.52 ميليمتر به‌دست آمد. همچنين بيشترين ميزان رويش ارتفاعي در هر سه سطح تنش خشكي بويژه در تنش متوسط با تلقيح سودوموناس - گلوموس موسه و ازتوباكتر - گلوموس موسه به ترتيب با ميانگين 21.55 و 20.55سانتيمتر و در سطح برگ براي تنش خشكي كم به همراه سودوموناس - گلوموس موسه و سپس ازتوباكتر - گلوموس موسه به ترتيب با ميانگين 116و 114.75سانتيمتر مربع به دست آمد. بيشترين طول ريشه در تنش خشكي متوسط با تلقيح سودوموناس و ازتوباكتر، در وزن تر ريشه تحت تنش خشكي متوسط همراه با تلقيح ازتوباكتر و سودوموناس به ترتيب با ميانگين 7916/16 و 7941/16 گرم حاصل شد. بيشترين وزن خشك ريشه در تنش خشكي زياد براي تيمارهاي ازتوباكتر و سودوموناس، براي وزن تر و خشك اندام هوايي در تنش خشكي متوسط با تلقيح سودوموناس - قارچ و ازتوباكتر - قارچ حاصل شد. بالاترين درصد كلونيزاسيون نيز در تنش خشكي كم با عملكرد بهتر سودوموناس - قارچ و ازتوباكتر - قارچ به ترتيب با ميانگين 144.175 و 42.675 درصد مشاهده شد.
نتيجه گيري:
عامل هاي ميكروبي، قارچي و برهمكنش آنها، كلونيزاسيون ريشهها، ويژگيهاي رشدي گياه و جذب آب توسط گياه را افزايش داده و در نتيجه سبب افزايش تحمل گياه نسبت به شرايط تنش خشكي شده است.
چكيده لاتين :
Unfavorable environmental conditions result in stress in plants and so disrupt their growth and survival. Today, soil microorganisms, especially fungi and growth-promoting bacteria, involved in various biological processes in plant growth and soil nutrient cycling, are suggested to reduce the effects of environmental stress.
Materials and methods:
In order to investigate the effect of drought stress and biological inputs on vegetative characteristics of Celtis caucasica (diameter and height growth, root length, fresh and dry weight of root and shoot, and seedling colonization), a factorial experiment (Mycorrhizal factors in two levels of inoculation with arbuscular mycorrhizal fungi and without inoculation (control), bacteria in four levels of Pseudomonas, Azpyrilum, Azotobacter and control treatments, and drought stress at three levels of field capacity (80, 60 and 40%) was performed in a complete randomized block design and four replications in the greenhouse of the Natural Resources Office in Lorestan Province.
Results and discussion:
The results showed that the highest diameter growth of Celtis caucasica L. seedlings was observed at moderate drought stress in Pseudomonas-fungi and Azotobacter-fungi treatments with an average of 0.554 and 0.525 mm, respectively. The highest height growth was observed at moderate drought stress in Pseudomonas-fungi and Azotobacter-fungi treatments with an average of 21.55 and 20.55 cm, respectively. The highest leaf area was observed at low drought stress in Pseudomonas-fungi and then with Azotobacter-fungi with an average of 116 and 116/75 cm2, respectively. The least of these traits was observed in high drought stress in the control group and azosperyllium treatment. The highest and lowest root length was observed at moderate drought stress in Pseudomonas and Azotobacter treatments, and at low drought stress in the control group and Pseudomonas-fungi treatments, respectively. The highest root fresh weight was observed at moderate drought stress in Azotobacter and Pseudomonas with an average of 16.7916 and 16.7941 g, respectively. The lowest values were obtained at low and moderate drought stress for the control group. The highest and lowest root dry weight was observed at high drought stress in Azotobacter and Pseudomonas treatments, and at low drought stress in control and Azospirillum-fungi treatments, respectively. The highest fresh and dry weight of shoot were obtained at moderate drought stress in Pseudomonas-fungi and Azotobacter-fungi treatments, and the lowest was observed at low drought stress in control and azosperyllium treatments. The highest percentage of colonization was observed in low drought stress in Pseudomonas-fungi and Azotobacter-fungi treatments with an average of 44. 175 and 42.675%, respectively; and the lowest was observed at high drought stress in the control group with 26.42% and azosperyllium treatments, with 26.695%.
Conclusion:
Microbial and fungal factors and their interactions increase root colonization, plant growth characteristics, and water uptake and thus increase plant tolerance to adverse environmental conditions such as drought stress.
