پديد آورندگان :
واثقي، الهه دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي - گروه اقتصاد كشاورزي كرمان، ايران , زارع مهرجردي، محمدرضا دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي - گروه اقتصاد كشاورزي كرمان، ايران , نيكويي، عليرضا مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان - بخش تحقيقات اقتصادي، اجتماعي و ترويجي، اصفهان، ايران , مهرابي بشر آبادي، حسين دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي - گروه اقتصاد كشاورزي كرمان، ايران
كليدواژه :
پساب فاضلاب شهري , سنجه ريسك , سنجه جامع آلودگي , تصفيه‌خانه شمال اصفهان
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: با توجه به كمبود منابع آب در بسياري از منطقه هاي كشور، نياز روزافزون بخش‌هاي مختلف به آب، افزايش حجم فاضلاب‌هاي شهري، برنامه‌ريزي جهت اسـتفاده از پساب تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري بـا لحاظ كردن جنبه‌هاي محيط زيستي به عنوان راهكاري مناسب براي جبران بخشي از اين كمبودها و همچنين كـاهش آلـودگي‌هـا مورد توجه مي‌باشد. پساب فاضلاب شهري بازيافت شده با مزايا و خطرات زيادي براي سلامت انسان و محيط زيست همراه است. تحقيق حاضر با هدف ارزيابي ريسك كاربرد پساب در بخش‌هاي متقاضي با توجه به اولويت كاهش خطرهاي استفاده از آن انجام گرفته است.
مواد و روش‌ها: مقاله حاضر در سال 1395 با هدف ارزيابي ريسك كاربردهاي پساب خروجي از تصفيه‌خانه شمال اصفهان انجام شد. اطلاعات آماري كيفيت پساب از نتايج آزمايشگاه‌هاي سازمان ها و ارگان‌هاي مربوطه به صورت ماهانه جمع‌آوري و ميانگين‌گيري شد. با درنظر گرفتن 6 پارامتر كيفي مهم (PH، COD، BOD، TSS، TDS و TC) و با استفاده از استانداردهاي محيط زيستي مرتبط با اين پارامترها، سنجهاي براي ارزيابي كيفيت فاضلاب تصفيه شده با عنوان سنجه جامع آلودگي (CPI)1 مورد بررسي قرار گرفت. سپس با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي، مطالعات منطقه‌اي و همچنين نشست‌هاي تخصصي با كارشناسان مطلع از وضعيت پساب خروجي از اين تصفيه‌خانه چك ليست خطرها و چك ليست كنترل در قالب پرسشنامه تهيه شد. چك ليست‌ها توسط 69 كارشناس خبره تكميل شد و با تعميم روش فرانك و مورگان سنجه ريسك (RI)2 براي كاربردهاي نهفته پساب در منطقه مطالعاتي محاسبه و با سنجه آلودگي مقايسه شد.
نتايج و بحث: نتايج چك ليست‌هاي تكميل شده نشان داد، بخش كشاورزي بيشترين نمره خطر را در مقابل بخش صنعت و بخش صنعت بيشترين نمره كنترل را در مقابل بخش كشاورزي داشته است. به طور كلي ميانگين نمره موارد ششگانه چك ليست خطرها در بخش كشاورزي از تمام بخشها بيشتر مي‌باشد و خطرهاي وارده بر انسان در هر چهار بخش نسبت به ديگر خطرها نمره بالاتري دارد. مقايسه استانداردهاي كيفي استفاده از پساب و كيفيت پساب خروجي تصفيه‌خانه نيز نشان داد كه پارامتر كليفرم اندازه‌گيري شده نسبت به بقيه پارامترها بيشترين فاصله را با حد استاندارد خود دارد، بنابراين اهميت بالاي اين پارامتر در سلامت عمومي و ايمني جامعه در محاسبه دو سنجه آلودگي و ريسك تأثير زيادي داشته است. به طوريكه سنجه ريسك براي چهار بخش كشاورزي، فضاي سبز، منابع طبيعي و صنعت به ترتيب 54.71 درصد، 23.97 درصد، 15.1 درصد، 6.22 درصد و سنجه نسبي آلودگي به ترتيب 43 درصد، 28 درصد، 21 درصد و 8 درصد بهدست آمد. نتايج اين دو سنجه به طور كامل با هم مطابقت دارد و بخش كشاورزي داراي بيشترين سنجه آلودگي و ريسك بوده و اولويت كاهش ريسك را به خود اختصاص مي‌دهد و كاربرد پساب به ترتيب در بخش‌هاي صنعت، منابع طبيعي و فضاي سبز بحران هاي كمتري براي انسان و محيط در پي خواهد داشت.
نتيجه گيري: بنابر نتايج اين تحقيق، استفاده از پساب تصفيه‌خانه شمال در شرايط موجود براي مصرفهاي صنعتي و منابع طبيعي (احياي بيابان‌ها) نسبت به مصرف هاي كشاورزي و آبياري فضاي سبز خطرهاي كمتري دارد. بهطور كلي كاربرد پساب در صنايع آب‌بر و كاشت گياهان غيرمثمر، افزايش دسترسي كشاورزان به منابع آبي با كيفيت بهتر و افزايش سلامت انسان و محيط زيست را به همراه خواهد داشت.
چكيده لاتين :
Given the scarcity of water resources in many parts of the country, the increasing need for water, and increased volume of urban wastewater, planning to use the effluent of urban wastewater treatment plants by considering the environmental aspects as an appropriate solution is regarded to compensate for some of these scarcities and to reduce the pollutions. The recycled urban wastewater effluent is associated with many benefits and risks for human and environmental health. This research is aimed to evaluate the risk of using effluent in demanding sectors with respect to the priority of risk reduction.
Material and methods:
In 2016, this research was conducted with the aim of assessing the risk of using the output effluent of the Northern Isfahan wastewater treatment plant. The statistical information of effluent quality was collected monthly and averaged from the laboratories of the relevant organizations. Considering six major qualitative parameters (pH, COD, BOD, TSS, TDS, and TC) and using environmental standards related to these parameters, an index was evaluated to assess the quality of treated wastewater as the Comprehensive Pollution Index (CPI). Then, using the library studies, regional studies, as well as specialized meetings with experts with knowledge about the status of output effluent of this treatment plant, risk and control checklists were prepared in the form of a questionnaire. The checklists were completed by 69 experts, and by generalizing the Frank and Morgan method, the Risk Index (RI) was calculated for potential effluent use in the study area and compared with the pollution index.
Results and discussion:
Results of the completed checklists showed that the agricultural sector had the highest risk score against the industrial sector and the industrial sector had the highest control score against the agricultural sector. In general, the mean score of 6-item risk checklist in the agricultural sector was higher than all sectors and the risks posed to humans in all four sectors had a higher score than other risks. Comparison of the qualitative standards of using effluent and quality of output effluent of the wastewater treatment plant also showed that the measured coliform parameter had the highest distance to its standard limit compared to other parameters. Therefore, the significance of this parameter in public health and community safety had a great impact on the calculation of pollution and risk indices. Hence, the risk index for the four sectors of agriculture, green space, natural resources, and industry was 54.71%, 23.97%, 15.1%, 6.22%, respectively, and the relative pollution index was 43%, 28%, 21%, and 8%, respectively. The results of these two indices were completely matched and the agricultural sector had the highest pollution and risk indices and accounted for the priority of risk reduction, and the effluent usage in the industrial, natural resources, and green space sectors will have lower risks to humans and the environment.
Conclusion:
According to the results of this study, using the effluent of the wastewater treatment plant in the current conditions has lower risks for industrial use and natural resources (non-desertification) than agricultural use and green space irrigation. In general, the effluent use in water-based industries and growing unproductive plants will be followed by increased access of farmers to higher quality water resources and improved human and environmental health.
