افراز نرخ لغزش در گسل شمال تبريز با استفاده از مشاهدات دائم و دوره‌اي GPS

Slip rate partitioning in the North Tabriz fault using permanent and campaign GPS observables

براي گسل ايده­آل در محيط كشسان، توزيع لغزش حول يك مقدار مركزي بيشينه متقارن است. در طبيعت، توزيع لغزش در صفحه يك گسل به برهم‌كنش پارامترهايي ازجمله هندسه خود گسل و گسل­هاي مجاور، شرايط مرزي روي گسل­ها و مناطق دور و معادله رفتاري محيط اطراف بستگي دارد. مطالعه اين توزيع، نقش مهمي در بررسي انتقال لرزه­خيزي دارد. باتوجه به واقع شدن كلان‌شهر تبريز در مجاورت گسل شمال تبريز، مطالعه برهم‌كنش مكانيكي بين بخش­هاي مختلف اين گسل از اهميت ويژه‌اي جهت تحليل خطر لرزه‌اي برخوردار است. در اين تحقيق با درنظرگرفتن يك نيم­فضاي كشسان همگن و همسان، اطلاعات هندسي گسل و پارامترهاي رئولوژيكي منطقه از منابع مختلف انتخاب و ثابت فرض شد. شرايط مرزي كرنش با استفاده از مشاهدات دائم و دوره‌اي GPS شمال غرب كشور محاسبه و گسل در راستاي عمود برهم قفل و در راستاي مماسي به‌صورت آزاد رها شد. با اعمال شرايط مرزي در حالت­هاي مختلف، نرخ ساليانه لغزش روي گسل افراز شد. جهت افراز از روش اجزاي مرزي استفاده و مدل تحليلي اكادا نيز براي حل اساسي انتخاب شد. نتايج نشان­دهنده وابستگي نرخ لغزش توزيعي روي گسل به شرايط مرزي و مؤيد وجود برهم‌كنش بين بخش­هاي مختلف اين گسل است. همچنين نرخ لغزش افرازي، امتدادلغز راست‌گرد بودن گسل را در كليه حالت­ها نشان مي­دهد. نرخ لغزش توزيعي روي كل صفحه گسل تقريباً متقارن است و در حوالي كلان‌شهر تبريز به بيشينه مقدار خود يعني 5/5 ميلي­متر در سال مي­رسد. نزديك بودن نرخ لغزش افرازشده به مقادير ديرينه­لرزه‌شناسي نشان­دهنده نزديك به واقعيت بودن نتايج افراز با روش اجزاي مرزي نسبت به نتايج ديگر روش­هاي تحليلي و عددي است.

Fault slip distribution plays an important role in earthquake studies. Because faults are loaded at very slow rates in continental interiors, interaction among faults and resulting slip distribution can give rise to earthquakes on other faults after a long period of quiescence and seismicity can migrate from one fault to the other.