مدلسازي محدوده آلايندگي 10PM انتشاريافته از بزرگراه هاي ميبد اردكان و اردكان نائين و ارزيابي ريسك سلامت ساكنين اطراف آن ها به كمك مدل هاي IVE و AERMOD

Modeling of PM10 Pollution Range of Meybod-Ardakan and Ardakan-Nain Highways and Health Risk Assessment of Surrounding Residents Using IVE and AERMOD Models

زمينه و هدف آلودگي هوا به عنوان يك عنصر فراساختاري در سيستم حمل و نقل شهري به عنوان يك شاخص مهم در سلامت زندگي انسان ها در نظر گرفته مي شود. بنابراين هدف از انجام اين پژوهش، بررسي محدوده آلايندگي 10PM انتشار يافته از دو بزرگراه اصلي شهرستان اردكان و تعيين سهم اين بزرگراه ها در ايجاد ريسك سلامت ساكنين اطراف آنان در اثر مواجهه با اين آلاينده به روش مدلسازي است. روش كار اين پژوهش به صورت توصيفي، تحليلي و مقطعي براي دو بزرگراه ميبد اردكان و اردكان نايين صورت گرفت. براي تخمين نرخ انتشار در چهار فصل سال، پراكندگي و مواجهه 24 ساعته و سالانه با 10PM از دو مدل IVE و AERMOD استفاده شد. اطلاعات مورد نياز براي اجراي مدل ها با آماربرداري از طريق مشاهده، اطلاعات مركز تحقيقات نيروي انتظامي و مركز تحقيقات هواشناسي استان يزد جمع آوري گرديد. با تعيين شش گروه مواجهه با 10PM در محدوده آلايندگي اين دو بزرگراه، ارزيابي ريسك سلامت با استفاده از روابط پيشنهادي USEPA انجام شد. يافته ها در چهار فصل سال، ميانگين و حداكثر غلظت محيطي 10PM از بزرگراه ميبد اردكان بيشتر از بزرگراه اردكان نايين پيش بيني شد. هرچند حداقل غلظت هاي 24 ساعته و سالانه پراكندگي 10PM بزرگراه اردكان نايين كمتر از ميبد اردكان بود اما محدوده آلايندگي اين بزرگراه بيشتر پيش بيني شد. در بين شش گروه مواجهه با 10PM در كليه بازده هاي زماني، بيشترين مواجهه مربوط به پليس راه اردكان نايين و كمترين مربوط به ساكنين پارك شهيد پايدار بود. ريسك سرطاني و غيرسرطاني مواجهه با 10PM در كليه گروه ها و رده هاي سني قابل قبول تخمين زده شد. نتيجه گيري با روش مدل سازي مورد استفاده، سهم دو بزرگراه مورد بررسي در ايجاد ريسك سلامتي ساكنين اطراف در محدوده قابل قبول پيش ‫بيني شد.

Background & objectives: Air pollution is considered as an ultrastructural element in urban transportation systems as an important indicator of human health. Therefore, the purpose of this study was to investigate the PM10 pollution range of two main highways of Ardakan city and determine the contribution of these highways to the health risk of their residents due to exposure to these pollutants by modeling method. Methods: This descriptive-analytical, cross-sectional study was conducted on two highways of Meybod Ardakan and Ardakan Nain. IVE and AERMOD models were used for estimation of emission rate of PM10 in four seasons of the year, and also dispersion and exposure rates to PM10. The information required to run the models was collected by observational statistics, information from the police research center and the meteorological research center of Yazd province. By identifying six PM10 exposure groups in the pollution range of these two highways, the health risk assessment was performed using the proposed USEPA relationships. Results: In four seasons of the year, the mean and maximum concentration of PM10 of Meybod Ardakan highway were predicted more than Ardakan Nain highway. Although the minimum 24-hour and annual concentrations of PM10 dispersion in Ardakan Nain Highway were less than that of Meybod Ardakan, the pollution limit of this highway was predicted more. Among the six groups exposed to PM10 in all time intervals, the highest exposure belonged to Ardakan Naein road police and the least to residents of Shahid Paydar Park. Cancer and non-cancerous risk exposure to PM10 was estimated in acceptable range in all age groups and categories. Conclusion: With the modeling method used, the contribution of the two investigated highways in predicting the health risk of surrounding residents was within the acceptable range.