برهمكنش بين تيمارهاي هورموني و نوع جداكشت بر كالوس زايي و رنگدانه‌هاي فتوسنتزي در گياه كاسني (Cichorium intybus L.)

Interaction between hormonal treatments and type of explant on callus formation and photosynthetic pigments in chicory (Cichorium intybus L.)

گياه كاسني (Cichorium intybus L) از گياهان دارويي مهم و داراي متابوليت هاي ثانويه با ارزش است. كالوس كاسني منبع خوبي براي توليد و استخراج متابوليت‌هاي اين گياه است. در اين پژوهش تغييرات كالوس كاسني از لحاظ برخي خصوصيات مورفولوژيكي و بيوشيميايي جهت بدست آوردن بهترين تيمار هورموني مورد بررسي قرارگرفت. از بذر‌هاي استريل كاسني گياهچه‌هاي سالم در محيط كشت (MS2/1) به دست آمد و از گياهچه‌هاي حاصله ريزنمونه‌هاي ساقه، برگ و ريشه تهيه شد و جهت كالوس زايي در محيط‌هاي كشت MS مايع و هورمون هاي 2,4-D ، BAP و Kin در غلظت‌هاي 5/0، 75/0و 1 ميلي گرم بر ليتر كشت شدند. نتايج نشان داد كه رنگ كالوس در جداكشت‌ها با تيمارهاي هورموني متفاوت از زرد تا سبز و قهواي تيره و بافت كالوس‌ها نيز از سست و نرم تا سفت تفاوت نشان دادند. بيشترين ميزان درصد كالوس (22/76 درصد) مربوط به اندام برگ با تيمار هورموني 2,4-D (0.5mg/L) بيشترين ميزان وزن تر كالوس (30/7 گرم) و وزن خشك كالوس (077/0 گرم) مربوط به اندام برگ با تيمار هورموني Kin (0.75 mg/L)، بيشترين ميزان كلروفيل a ، b و كل مربوط به جداكشت برگ با تيمار هورموني BAP (0.75mg/L) مشاهده شد. بيشترين ميزان كاروتنوئيد نيز مربوط به جداكشت ريشه با تيمار هورموني Kin (1mg/L) بود. به طور كلي اثرات متقابل هورمون‌ها و ريزنمونه صفات مختلف كالوس‌زايي را تحت تاثير قرار مي‌دهد و ميزان اين تاثير به نوع جداكشت و غلظت‌ تنظيم كننده‌هاي رشد بستگي دارد و بيشترين ميزان تاثيرات در جدا كشت برگ مشاهده شد.

Chicory (Cichorium intybus L) is an important medicinal plant with valuable secondary metabolites. Chicory callus is a good source for the production and extraction of metabolites of this plant. In this study, chicory callus changes were investigated about some morphological and biochemical characteristics to obtain the best hormonal treatment. Healthy seedlings were prepared from sterile chicory seeds in ½ MS culture medium. Stem, leaf, and root explants were prepared from seedlings and used for culture in liquid MS and 2,4-D, BAP, and kinetin hormones at concentrations of 0.5, 0.75, and 1 mg / l were cultured. The results showed that callus was yellow and green to dark brown and callus texture also showed from weak and soft to firm. The highest percentage of callus (76.22%) related to leaf explant and treatment 2,4-D (0.5mg / L), the highest amount of fresh weight of callus (7.30 g), and dry weight of callus (0.077 g) In leaf explant and Kin treatment (0.75 mg / L), the highest amount of chlorophyll a, b and total was related to leaf and BAP hormone treatment (0.75 mg / L). The highest amount of carotenoids was related to root explant and Kin (1 mg / L). In general, the interactions of hormones and explants affect different callus-forming characteristics and these effects depend on the type of explants and the concentration of growth regulators, and the greatest effect was observed in leaf explant culture.