كليدواژه :
به زيستن , امنيت درآمدي , شاخص ديده بان سالمندي , شاخص توسعه انساني , ايران
چكيده فارسي :
اهداف: امروزه، مسئله بهزيستن سالمندان به چالش جدي سياستگذاري و موضوع كليدي پژوهشي تبديل شده است. پيچيدگي، چندبُعدي و چندسطحي بودن مفهوم بهزيستن، شاخص‌سازي‌هاي متعددي در ابعاد عيني و ذهني و سطوح خرد و كلان به همراه داشته است. هدف از اين مقاله، بررسي و سنجش وضعيت بهزيستن سالمندان ايراني و رابطه آن با توسعه انساني است.
مواد و روش ها: اين مقاله در چارچوب روششناختي شاخص جهاني ديده‌بان سالمندي و با استفاده از تحليل ثانويه منابع مختلف داده‌اي در نسخه 25 محيط نرم‌افزاري SPSS و محيط اكسل به سنجش وضعيت بهزيستن سالمندان ايراني در سطوح ملّي و استاني براي سال 1395 پرداخت. اين شاخص در چهار بُعد امنيت درآمدي، وضعيت سلامت، قابليت/توانمندي و مناسب‌سازي محيط تلاش دارد تا تصويري جامع از بهزيستن سالمندان ارائه كند.
يافته ها: نتايج بيانگر تفاوت‌هاي استاني محسوسي در شاخص ديده‌بان سالمندي و ابعاد مختلف آن، به‌ويژه دو بُعد امنيت درآمدي و وضعيت سلامت است. دامنه نمرات شاخص ديده‌بان سالمندي از 6.5 در استان سيستان و بلوچستان تا 77.9 در استان تهران در نوسان بوده است. استان‌هاي تهران، سمنان و فارس، به‌ترتيب رتبه‌هاي اول تا سوم و در مقابل، استان‌هاي خراسان جنوبي، ايلام و سيستان و بلوچستان، به‌ترتيب در رتبه‌ها و جايگاه‌هاي آخر شاخص بهزيستن سالمندان قرار دارند. همچنين، نتايج بيانگر رابطه مثبت و قوي شاخص بهزيستن سالمندان با شاخص توسعه انساني است. به علاوه، نتايج نشان داد رتبه ايران در شاخص جهاني ديده‌بان سالمندي در ميان 97 كشور، 64 است. بهترين رتبه و جايگاه ايران در بُعد سلامت (رتبه 43) و بدترين آن در بُعد ظرفيت و توانمندي (رتبه 88) است.
نتيجه گيري: سياست‌هاي اقتصادي و اجتماعي حمايت از اشتغال، درآمد، سلامت و استقلال افراد سالمند نقش مهمي در افزايش رفاه و بهزيستن سالمندان دارند. از اين رو، ابعاد امنيت مالي مانند توسعه پوشش همگاني حقوق بازنشستگي، كاهش فقر و همچنين بُعد ظرفيت و توانمندي مانند فراهم كردن شرايط خوداشتغالي سالمندان و ارتقاي آموزش و تحصيلات سالمندان بايد در اولويت‌هاي سياستگذاري قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Objectives Today, the issue of older adults’ well-being has become a serious challenge of policy-making
and a key subject of researches. The complexity, multidimensionality, and multileveled nature of the concept
of well-being have resulted in numerous objective and subjective indexes at the micro and macro
levels. The aim of the article is to assess and measure the well-being of Iranian elderly using the Age-
Watch index.
Methods & Materials The method of the study was a secondary analysis of various data sources using
Excel and SPSS v. 25 software in the methodological framework of the Global AgeWatch index. This
method assesses the well-being of Iranian older adults at the national and provincial levels for 2016. The
index provides a holistic view of older people's lives in four dimensions included income security, health
status, capability, and the enabling environment.
Results The results indicated the significant provincial differences in the AgeWatch index and its various
dimensions, especially income security, and health status. The AgeWatch index scores ranged from 6.5
in Sistan and Baluchestan province to 77.9 in Tehran province. In general, the highest rank goes to the
provinces of Tehran, Semnan, and Fars, respectively, and the lowest rank goes to the provinces of South
Khorasan, Ilam and Sistan and Baluchistan, respectively. The results showed a significant correlation between
AgeWatch index and human development index in Iran. In addition, the results showed Iran is
ranked 64th among 97 countries in AgeWatch index. Iran was the best in terms of health status (43rd) and
worst in terms of capacity dimension (88th).
Conclusion Economic and social policies supporting the employment, income, health, and independence
of older adults play an important role in increasing the well-being and welfare of older adults. Therefore,
dimensions of financial security, such as the development of universal coverage of pensions and poverty
reduction, as well as capacity dimension, such as providing elderly self-employment and promoting the
education and training of the elderly, should be a policy priority.
