تحليل ناپايداري محيط با استفاده از شاخص‌هاي ژئومورفولوژيكي (مطالعه موردي: توده نفوذي آله در قم)

Analysis of environmental instability using geomorphological indices (case study: alluvial fans Aleh Igneous mass in Qom)

اشكال ژئومورفولوژيكي هركدام در مراحل مختلفي از روند تغييرات محيطي و تكامل خود، شرايط پايداري و ناپايداري‌هايي را تحت تأثير فرآيندهاي بيروني و دروني متحمل مي‌شوند. يكي از اين فرم‌ها، توده‌هاي آذرين هستند كه در اثر حركات زمين‌‌ساختي و جنبش گسل‌‌ها، شكل متمايزي به خود گرفته و تغيير مي‌يابند. اين تغيير را با استفاده از شواهد و شاخص‌هاي ژئومورفولوژيكي مي‌‌توان نشان داد. توده آذرين آله در وراي كمربند دگرگوني سنندج -سيرجان در قسمت غربي استان قم واقع شده است. با بررسي الگوهاي مختلف از قبيل الگوي زهكشي، تن رنگ، شيب، حلقه‌هاي مدور و شاخص‌‌هاي ژئومورفولوژي، رشد توده در اين منطقه آشكار شد. شاخص الگوي كاملاً حكايت از ناپايداري اين توده را دارد. اكثر سطوح دامنه‌‌هاي توده آله متشكل از اشكال مثلثي شكل است كه تشكيل اين سطوح حاصل عملكرد فرآيندهاي دروني فعال در مقابل فرآيندهاي بيروني مي‌باشد. تن رنگ سطوح مخروط‌ افكنه‌‌ها روشن است كه نشان از فعال‌بودن زمين‌ساخت است. حلقه‌‌هاي دايره‌اي شكل‌گرفته در توده حكايت از گسترش دامنه‌هاي شرقي دارد. شيب مخروط‌ افكنه‌‌هاي اين توده بين 5- 10.5 است كه با عملكرد تكتونيك توجيه مي‌شود و فرآيند مورفولوژي سطوح مخروط‌‌افكنه‌‌ها به‌صورت مجرا و پشته‌‌هاي كوچك است و 2 مورد از حالت فرسايش در قسمت جنوب شرقي توده نفوذي مشاهده شد كه به سمت رأس مخروط‌‌افكنه در حال پيشروي است. اسارت و انحراف آبراهه‌ها در منطقه، از شواهدي ديگري است كه متأثر از تكتونيك فعال است. به‌‌دليل ناپايداري دامنه‌ها و مخروط‌ افكنه‌‌ها هيچ‌گونه فعاليت انساني (به جزء مواردي خاص) در منطقه شكل نگرفته است. به‌طوركلي اين شاخص‌‌ها و شواهد، از ناپايداري و فعال‌بودن جنبش‌‌هاي زمين‌‌ساختي در توده ديوريتي و هم‌‌شكل‌‌نبودن قسمت‌‌هاي مختلف توده آذرين خبر مي‌دهند. بنابراين فعال‌بودن تكتونيك و ناپايداري اين محيط كاملاً مورد تأييد است.

Geomorphological forms each at different stages of the process of environmental change and evolution, stable conditions and instabilities under the influence of external and internal processes. One of these forms is igneous masses, which take on a distinct shape and change due to tectonic movements and fault movements. This change can be shown using geomorphological evidence and indicators. The igneous massif is located beyond the Sanandaj-Sirjan metamorphic belt in the western part of Qom province. By examining different patterns such as drainage patterns, color tone, slope, circular rings, and geomorphological indices, mass growth was revealed in this area. The pattern index completely indicates the instability of this mass. Most of the surfaces of the alley mass slopes are composed of triangular shapes, the formation of which is the result of the performance of active internal processes against external processes. The color tone of this cone is light and indicates that it is active. The circular rings of the mass indicate the expansion of the eastern slopes. The slope of this mass is between 5-10.5 which is justified by tectonic action and all the alluvial fans of the surface morphology are in the form of ducts and small ridges 2 cases of erosion were observed in the southeastern part of the intrusive mass, which is advancing towards the top of the alluvial fan. Captivity and diversion of waterways in the region is another piece of evidence that is influenced by active tectonics. Due to the instability of the slopes and alluvial fans, no human activity (except in special cases) has been formed in the area. In general, the indicators and evidence of instability and active tectonic movements in different parts of the intrusive rock of diorite and the lack of news of the day. Due to the active tectonics and instability of this environment is fully approved.