مدلسازي GIS پايه آتش‌سوزي شبكه‌هاي توزيع گاز شهري و اثرات لرزه‌ خيزي در تشديد آن (مطالعه موردي: منطقه يك شهرداري تبريز)

GIS modeling of firebase of urban gas distribution networks and seismic effects in its intensification (Case study: District 1 of Tabriz Municipality)

امروزه حدود 60% از منابع انرژي در دنيا را نفت و گاز تشكيل مي‌دهد. با‌‌توجه به روش‌هاي مختلف حمل‌‌ و‌‌ نقل نفت خام و محصولات آن، بيشترين سهم جابه‌‌جايي اين منابع با استفاده از خطوط لوله‌هاي انتقال مي‌باشد. هدف از اين پژوهش، مدلسازي GIS پايه آتش‌سوزي شبكه‌هاي توزيع گاز شهري و اثرات لرزه‌‌خيزي شهر تبريز در تشديد آتش‌سوزي مي‌باشد. براي اين منظور روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره (MCDA) به‌‌همراه سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) به‌‌كار گرفته شد، همچنين براي تعيين اهميت روابط بين معيارها و زير معيارها و ضريب اهميت نسبي آن‌ها از مدل FANP استفاده شده است كه در راستاي هدف پژوهش از 4 معيار و 20 زيرمعيار براي مطالعه آسيب‌پذيري در برابر آتش‌‌سوزي شبكه‌هاي گاز پرداخته شد. براي مشخص‌‌كردن تأثير لرزه‌خيزي شهر تبريز بر آتش‌سوزي شبكه‌هاي توزيع گاز شهري به مقايسه نقشه ريز پهنه‌بندي خطر زمين لرزه‌هاي شهر تبريز با نقشه خروجي حاصل از اين پژوهش پرداخته شد و مشخص گرديد، بيشترين آسيب‌پذيري هم در نقشه خطر زمين‌‌لرزه و هم در نقشه پهنه‌بندي آتش‌سوزي شبكه گاز در قسمت شمال و شمال غربي محدوده است كه بافت فرسوده و حاشيه‌نشين شهر مي‌‌باشد. كاربري مسكوني با 70/63 هكتار با بيشترين آسيب از آتش-سوزي شبكه‌هاي توزيع گاز شهري در اثر تشديد زلزله در درجه اول قرار دارد. با توجه به برآورد خطر بالاي آتش‌سوزي شبكه‌هاي گاز شهري، در سطح منطقه به‌‌خصوص بافت فرسوده و حاشيه‌‌نشين، سامان‌دهي اين بافت‌ها و اجراي عمليات محافظتي از خطوط انتقال گاز در بافت‌هاي يادشده ضروري به‌‌نظر مي‌رسد. همچنين باتوجه به‌‌نتايج حاصل از اين پژوهش، پيچيدگي و طول خطوط انتقال گاز در بافت حاشيه‌‌نشين شهر زياد مي‌باشد. بنابراين پيشنهاد مي‌شود در اين قسمت‌ها از لوله‌هاي پلي اتيلن كه داراي مقاومت بالا نسبت به لوله‌هاي فولادي مي‌باشد، استفاده گردد.

Today, about 60% of the world's energy resources are oil and gas. Due to the different methods of transporting crude oil and its products, the largest share of the transfer of these resources is through the transmission pipeline lines. The present study aims to model the GIS model of fire-based urban gas distribution networks and the seismic effects of Tabriz in intensifying fire. For this purpose, multi-criteria decision-making methods (MCDA) with geographic information systems (GIS) were used. Also, to determine the importance of the relationship between criteria and sub-criteria and their relative importance coefficient, the FANP model was used. an‎d 20 sub-criteria were studied to study the vulnerability to gas network fires. To determine the effect of seismicity of Tabriz city on fire in urban gas distribution networks, the seismic hazard zoning map of Tabriz city was compared with the output map of the present study and it was determined that the most vulnerability in both seismic hazard maps and fire zoning map The gas network is in the northern and northwestern part of the area, which is a worn and marginal part of the city. Residential use with 70.63 hectares with the most damage from the fire of urban gas distribution networks due to earthquake intensification is in the first place. Considering the high risk of fire in urban gas networks, in the region, especially the worn-out and marginal structures, it is necessary to organize these structures and carry out protective operations of gas transmission lines in the mentioned issues. Also, according to the results of the research, the complexity and length of gas transmission lines in the suburban fabric of the city are high, so it is recommended to use polyethylene pipes in these areas, which have a high resistance to steel pipes.