عنوان مقاله :
مقايسۀ هستي شناسي اخلاق از ديدگاه جورج ادوارد مور و خواجه نصيرالدين طوسي
عنوان به زبان ديگر :
Comparison of the ontology of ethics from the perspective of George Edward Moore and Khajeh Nasir al-Din Tusi
پديد آورندگان :
مشكاتي، محمدمهدي دانشگاه اصفهان - دانشكده الهيات - گروه فلسفه و كلام اسلامي، اصفهان، ايران , عسكري، مريم دانشگاه اصفهان - دانشكده الهيات - گروه فلسفه و كلام اسلامي، اصفهان، ايران
كليدواژه :
جورج ادوارد مور , خواجه نصيرالدين طوسي , فرا اخلاق , ذهني انگاري اخلاقي , عيني‌گرايي اخلاق
چكيده فارسي :
اخلاق يكي از ساحت‌هاي شاخص زندگي انسان است. هستي‌شناسي اخلاق به‌عنوان يكي از زيرمجموعه‌هاي فرااَخلاق، عهده‌دار تبيين اين مسئله است كه آيا بايدها و نبايدهاي اخلاقي مبتني بر حقايقي عيني در جهان خارج‌اند و نقش انسان تنها اكتشاف و حكايت‌گري از آنهاست، يا اينكه اموري ابداعي و برساختۀ ذهن انسان‌اند و حقايقي مستقل از آراي اخلاقي ما در جهان خارج وجود ندارد. به‌عبارت ديگر، ميان ذهني‌انگاري اخلاقي (سابژكتيويسم) و عيني‌گرايي اخلاقي (ابژكتيويسم) تقابل اساسي وجود دارد. اخلاق‌پژوهان دراين‌باره، مواضع متقابلي اتخاذ كرده‌اند.
فيلسوف اخلاق معاصر، جورج ادوارد مور، جانب‌دار عينيت اصول اخلاقي است و ذهني‌انگاري اخلاقي را نقد مي‌كند. او در نقد ذهني‌انگاران تأكيد مي‌كند كه عيني‌انگاري اصول اخلاقي را نبايد با ذاتي‌دانستن آنها يكسان در نظر گرفت.فيلسوف و متكلم جهان اسلام، خواجه نصيرالدين طوسي كه در زمينۀ اخلاقْ آرا و آثار بسياري از خود به جاي گذاشته است، معمولاً با اصطلاحات امروزي در زمرۀ طرفداران اخلاق فضيلت‌محور شناخته شده است. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن اشاره به دو رويكرد ذهني‌گرايي و عيني‌گرايي اخلاق، به تبيين موضع واقع‌گرايانۀ خواجه و مقايسۀ آن با واقع‌گرايي مور بپردازد. عناوين موجود در فرااَخلاق در زمان حيات علمي خواجه نصير مطرح نبوده است؛ اما با كاوشي در مباني و مباحث اخلاقي وي مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه او نيز به عينيت اصول اخلاقي معتقد بوده و درنتيجه ذهني‌گرايي را نمي‌پذيرد.
چكيده لاتين :
Morality is one of the most fundamental aspects of human life. Moral intuitionism is a branch of ethics responsible for explaining whether ethical principles are objective or not. Georg Edward Moore believes in the objectivity of moral principles and rejects moral subjectivism. In his critique against subjectivists, he states that we should not equate objectivity with internality. Khajeh Nasir al-Din al-Tusi the philosopher and theologian of the Islamic world who has many works in the field of ethics is considered a virtuous philosopher. The present article examines and compares objectivism and subjectivism in ethics then after explaining objectivity in Khajeh’s point of view, compares his approach with Moor’s view. Although meta-ethics issues were not raised during Khajeh’s lifetime, by examining his works, it can be argued that he is also an objectivist in ethics and does not accept subjectivism.
