مقاومت علف‌هاي‌هرز باريك‌برگ مشكل‌ساز به برخي علفكشهاي رايج مزارع كلزا (Brassica napus L.) در سه استان كشور

Resistance of the problematic grass weeds to some commonly used herbicides in canola (Brassica napus L.) fields in three provinces of Iran

اين پژوهش با هدف بررسي مقاومت علف‌هاي‌هرز باريك‌برگ مشكل‌ساز يولاف‌وحشي زمستانه (Avena ludoviciana) چچم يكساله (Lolium rigidum) و خونيواش معمولي (Phalari minor) به علف‌كش‌هاي رايج مزارع كلزا در سال 1398، در مؤسسه تحقيقات گياهپزشكي كشور، بهصورت طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار انجام شد. بدين منظور، 29 توده يولاف‌وحشي زمستانه، 15 توده چچم و هشت توده خونيواش از مزارع كلزا در استانهاي فارس، مازندران و اردبيل جمعآوري شدند. گياهچه‌هاي هر سه گونه علف‌هرز پس از رشد در شرايط كنترل شده، در مرحله دو تا سه برگي در معرض دُزهاي توصيهشده علفكشهاي هالوكسيفوپ-آر-متيل، ستوكسيديم، سيكلوكسيديم و كلتوديم قرار گرفتند. چهار هفته پس از سمپاشي، اندازهگيري درصد وزنتر و خشك و زنده‌ماني گياهان در مقايسه با شاهد انجام شد. بر مبناي كاهش وزنتر، 7/86، 7/66 و 60 درصد توده‌هاي چچم بهترتيب به علفكشهاي هالوكسيفوپ-آر-متيل، ستوكسيديم و سيكلوكسيديم مقاومت نشان دادند. همچنين 25 درصد از تودههاي خونيواش بر مبناي كاهش وزنتر، به علفكش هالوكسيفوپ-آر-متيل مقاومت داشتند و 5/12 درصد از تودهها در گروه مشكوك به مقاومت به ستوكسيديم قرار گرفتند. از بين 29 توده يولاف‌وحشي زمستانه و بر اساس وزنتر، 31 درصد از تودهها در گروه مقاوم به هالوكسيفوپ-آر-متيل قرار گرفتند و تنها يكي از توده‌هاي يولاف‌وحشي در گروه مقاوم به كلتوديم قرار گرفت. بروز مقاومت قطعي در ساير تودههاي يولاف‌وحشي زمستانه به سه علفكش ديم مورد آزمايش تاييد نشد. دركل، مقاومت علف‌هاي‌هرز باريكبرگ به باريك‌برگ‌كش‌هاي رايج در محصولات تناوبي پهن‌برگ مانند كلزا توسعه يافته ‌است، بنابراين توصيه ‌مي‌شود كه ضمن رعايت تناوب زراعي، كاربرد علفكش‌هايي با مكانيزم عمل يكسان محدود شود.

This study was conducted to investigate the resistance of problematic grass weeds including winter wild oat (Avena ludoviciana), annual ryegrass (Lolium rigidum) and canary grass (Phalari minor) to commonly used herbicides in canola fields at Iranian Research Institute of Plant Protection in 2019 in a completely randomized design with four repetitions. For this purpose, 29 accessions of wild oat, 15 accessions of ryegrass and 8 accessions of canary grass were collected from canola fields located in Fars, Mazandaran, and Ardabil provinces. After growing under controlled conditions, seedlings of the weed species were exposed to the recommended doses of haloxyfop-R-methyl, sethoxydim, cycloxydim and clethodim herbicides at 2-3 leaf stage. Fresh and dry weights and survival percentage of plants were measured four weeks after treatment. Based on fresh weight reduction, 86.7%, 66.7% and 60% of annual ryegrass accessions were resistant to haloxyfop-R-methyl, sethoxydim and cycloxydim, respectively. Also, 25% of canary grass accessions were resistant to haloxyfop-R-methyl, based on fresh weight loss, while 12.5% of accessions were classified as suspected resistant to sethoxydim. Based on fresh weight reduction, 31% of 29 wild oat accessions were resistant to halloxypop-R-methyl and only one accession was resistant to clethodim. The occurrence of definite resistance in other wild oat accessions to the three dim herbicides was not confirmed. Generally, resistance of narrow-leaved weeds to some commonly used graminicides in broadleaf crops such as canola has been developed; Therefore, it is recommended to restrict application of herbicides with the same mechanism of action, while following crop rotation.