نقش دالان‌هاي جريان باد در ارتقاء تاب‌آوري در شهرهاي كهن كويري (مطالعه موردي: شهر يزد)

Role of Wind Flow Corridors in Promoting Resilience in Ancient Desert Cities (Case Study: City of Yazd)

غفلت از شاخص‌هاي بنيادين اكولوژيك شهري منجر كاهش تاب‌آوري در برابر تغيير شرايط محيطي مي‌شود. سيستم‌هاي اجتماعي- اكولوژيك كهن نتايج چندين هزاره مداخلات درسيماي سرزمين و ذخيره‌گاهي ارزشمند از تجربيات موفق و ناموفق است كه مي‌تواند به عنوان محرك يا بازدارنده تصميمات در فرايندهاي برنامه‌ريزي آتي عمل نمايد. هدف مطالعه حاضر استنتاج اصول و قواعد عقلانيت اكولوژيك حاكم بردالان‌هاي جريان باد و ارائه راهبردهاي ساختاري-عملكردي در شبكههاي اكولوژيك شهرهاي كهن كويري (شهر يزد به عنوان مورد مطالعاتي) به منظور ارتقاء تاب‌آوري است. روش تحقيـق بـر مبنـاي تحليـل محتـواي ادبيـات موضوع، به بازبيني اهميت دالان‌هاي اكولوژيك در ارتقاء تاب‌آوري شهري، استنتاج اصول عقلانيت اكولوژيك مي‌پردازد و سـپس با تحليـلي اكتشـافي، اصول و قواعد عقلانيت اكولوژيك حاكم بر شبكه‌هاي دالاني جريان باد در شهر يزد، در سه مقياس كلان (شهري-فراشهري)، مياني (محله‌اي) و خرد (بناهاي ساختماني) بازشناسي مي‌شود. نتايج مطالعه حاكي از آن است كه الگوهاي ساختاري-عملكردي، موقعيت قرارگيري و جهت گيري، تناسبات و نظم هندسي، اتصالات و ارتباطات، جنس و رنگ مصالح، تنوع ساختاري-عملكردي و تركيب ساختاري-عملكردي در دالان‌هاي جريان باد و راهبردهاي بازآفريني ساختاري-عملكردي مبتني بر عقلانيت اكولوژيك در شبكه‌هاي دسترسي و دالان‌هاي شهري از اهميت قابل توجهي در ايجاد شبكه‌هاي اكولوژيك و ارتقاء تاب‌آوري برخوردار است.

Neglecting basic urban ecological indicators leads to a reduction in resilience to changing environmental conditions. Ancient socio-ecological systems are the result of several millennia of interventions in the landscape and a valuable repository of successful and unsuccessful experiences that can act as a stimulus or deterrent to decisions in future planning processes. This study aims to deduce the ecological wisdom principles and rules governing wind flow corridors and to present structural-functional strategies in the ecological networks of ancient desert cities (Yazd as a case study) to promote resilience. The research method based on the analysis of the content reviews the importance of ecological corridors in promoting urban resilience, deduces the ecological wisdom principles, recognizes the ecological wisdom principles and rules governing wind flow networks with exploratory analysis in the city of Yazd, in three scales: macro (urban-suburban), mezzo (neighborhood) and micro (building). The results indicate that structural-functional patterns, positioning and orientation, proportions and geometric order, connections, texture, and color of construction materials, structural-functional diversity, and structural-functional composition in wind flow corridors and regeneration strategies based on ecological wisdom in access networks and urban corridors are important in creating ecological networks and promoting urban resilience