ميزان سموم آلي فسفره در ماهيان اقتصادي حوضه جنوبي درياي خزر و بررسي اثرات آن بر نوسانات ميزان آنزيم استيل كولين استراز

Organophosphorus Pesticides Accumulation in Fish Species, South Part of the Caspian Sea and effect on the Acetylcholinesterase Enzyme (AChE)

سموم ارگانوفسفره سمومي از طيف گسترده سموم شيميايي هستند كه براي مقابله با آفات در باغات، مزارع كشاورزي و شاليزارها و در سطح وسيعي در سه استان شمالي كشور مورد استفاده قرار مي گيرند. سموم ديازينون، مالاتيون و آزينفوس متيل از جمله سموم شاخص و پر مصرف اين گروه هستند كه ميزان غلظت آن ها در بافت عضله سه گونه ماهي پرمصرف حوضه جنوبي درياي خزر (سفيد، كفال و كپور) و بررسي اثرات آن ها بر نوسانات ميزان آنزيم استيل كولين استراز در عضله ماهي ها، مورد مطالعه اين تحقيق مي باشد. نمونه برداري ها در دو فصل تابستان و پاييز سال 1397 و از پنج حوضه مصبي گرگانرود، تجن، بابلرود، چالوس و سفيدرود انجام شده است به طوري كه سه استان شمالي و حاشيه اي درياي خزر در ايران را پوشش دهد. براي اندازه گيري سموم ارگانوفسفره بعد از آماده سازي نمونه ها از دستگاه گاز كروماتوگرافي GC 6890N, AGILENT در شرايط استاندارد و براي سنجش ميزان آنزيم استيل كولين استراز از دستگاه ELIZA با طول موج 450 نانومتر با استفاده از كيت استاندارد براي آماده سازي نمونه ها و به دست آمدن اندازه ها استفاده شد. بررسي هاي آماري براي به دست آمدن تفاوت معني داري (p<0/05) و هم چنين بررسي وجود همبستگي بين تمامي متغيرها، توسط نرم افزارهاي Excel و SPSS صورت گرفت. نتايج به دست آمده نشان از بالا بودن آلودگي نمونه ها در فصل تابستان مي داد. ماهي كفال در مجموع دو فصل نيز بيش ترين ميزان آلودگي به سموم مورد مطالعه را داشت. در مجموع آلوده ترين حوضه هاي مصبي مورد مطالعه نيز حوضه هاي بابلرود و تجن بودند. نتايج حاصل از اين تحقيق هم چنين نشان داد كه با افزايش ميانگين غلظت سموم ارگانوفسفره، ميزان آنزيم AChE در بدن ماهي ها كاهش محسوسي داشته، ارتباط و همبستگي كاملا معني دار و معكوس بين متغيرهاي ميانگين غلظت سموم و ميزان آنزيم AChE در ماهي هاي مورد مطالعه برقرار است.

In this study the distribution and accumulation of diazinon, malathion and azinfos methyl in mullet fish Liza aurata, caspian white fish Rutilus frissi kutum and common carp fish Cyprinus carpio from five estuaries along the Caspian Sea was investigated. Also, the effect of pesticides concentration on the acetylcholinesterase enzyme (AChE) in fish species was studies. Pesticides concentration varied with fish species, sampling station and toxin type. The results indicate that the pesticides concentration varied from 0.01 to 0.16 mg/kg for diazinon, 0.01 to 0.15 mg/kg for malathion and 0.05 to 0.36 mg/kg for azinfos methyl in three fish species. There was significant difference between different toxin concentrations in fish species, (P<0.05), and the order of toxic concentrations was as follows: azinfos methyl>diazinon>malathion. There was significant difference in toxin concentrations between three fish species, and the highest toxins concentrations were absorbed in detritivores fish (L. aurata), followed by herbivorous fish (C. carpio) and carnivore fish (R. kutum). The results indicate that the AChE enzyme concentration in all estuaries varied from 60.05 to 93.60 ng/ml for L. aurata, 91.47 to 95.41 ng/ml for R. frissi kutum and 70.09 to 83.8 ng/ml for C. carpio. There was negative correlation between pesticides concentration and acetylcholinesterase (AChE) enzyme level in fish species and correlation was (r=−0.885) for L. aurata, −0.920 for R. frissi kutum and (r=−0.874) C. carpio. The results confirmed that toxins bioaccumulation in fish species is strongly controlled by habitat and feeding habits. Also, the rsults showed that AChE enzyme activities in the fish tissues were gradually inhibited with increase in the organophosphorus pesticides concentration.