مديريت ريسك‌هاي سرمايه‌پذير در قراردادهاي تأمين مالي توسعۀ بالادستي نفت و گاز در چارچوب مدل مخاطرات اخلاقي

عدم تقارن اطلاعاتي بين شركت ملي نفت ايران و شركت‌هاي نفتي بين‌المللي زمينه‌‌ساز بروز پديده‌هاي انتخاب نامناسب (در زمان انتخاب پيمانكار) و مخاطرات اخلاقي (در مراحل انعقاد و اجراي قرارداد) در قراردادهاي تأمين مالي توسعۀ ميادين نفت و گاز كشور است. اگر در قراردادهاي منعقده چاره‌اي براي مخاطرات اخلاقي شركت نفتي انديشيده نشود، فارغ از اين‌كه كدام قالب قراردادي انتخاب شود، منافع مورد انتظار شركت ملي نفت ايران تأمين نخواهد شد. در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفيتحليلي، يافته‌هاي علم اقتصاد در حوزۀ نظريۀ قراردادها براي تدوين قراردادي كامل‌تر در جهت مديريت مخاطرات اخلاقي ناشي از عدم تقارن اطلاعاتي به‌كار گرفته شده است. بدين‌منظور ظرفيت شروط حقوقي براي كاهش زمينه‌هاي بروز مخاطرات اخلاقي به‌كار گرفته شده است. مهم‌ترين حوزه‌هاي عدم تقارن اطلاعاتي در قراردادهاي موردنظر عبارتنداز: ويژگي‌هاي فني و طراحي پايه و تفصيلي پروژه، تعيين سقف هزينه‌ها و منابع مالي پروژه، برنامۀ تأمين منابع مالي موردنياز و برنامۀ بازپرداخت منابع مالي. به‌كارگيري هدفمند شروط قراردادي در راستاي كاهش تضاد منافع و هم‌سوسازي منافع طرفين قرارداد، تعيين شاخص‌هاي عملكرد مطلوب در قرارداد، ارائه ابزارهاي كارا جهت كنترل و نظارت بر عملكرد پيمانكار و پرداخت معوق در جبران خدمات عمده‌ترين راهكارهاي مديريت ريسك‌هاي شركت ملي نفت ايران هستند.