بررسي ارتباط ميان علائم عصب شناختي نرم در پسران داراي اختلال كاستي توجه / فزون كنشي با علائم عصب شناختي نرم در مادران آن ها و تدوين برنامه درماني براي كودك و مادر: مطالعه تركيبي

زمينه: در سال هاي اخير مطالعات زيادي در رابطه با وجود علائم عصب شناختي نرم در اختلال كاستي توجه / فزون كنشي انجام گرفته اما هنوز پيرامون رابطه ي احتمالي ميان اين گونه علائم در كودك و مادر، و همچنين پيشنهاد رهيافت هاي مداخله اي و درماني، در كشور ما پژوهشي صورت نگرفته است.هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسي ارتباط ميان علائم عصب شناختي نرم در پسران داراي اختلال كاستي توجه / فزون كنشي با مادران شان و ارائه برنامه درماني براي رفع علائم هم دركودك و هم در مادر بود.روش: اين مطالعه از نوع تركيبي بود بدين ترتيب كه در بخش اول (كمي) از روش توصيفي از نوع همبستگي استفاده شد و در بخش دوم (كيفي) با توجه به نتايج بدست آمده و با استفاده از شبكه مضامين (آترايد استرلينك) برنامه اي براي بهبود علائم مادر و كودك طراحي گرديد. جامعه آماري شامل كليه دانش آموزان داراي اختلال كاستي توجه / فزون كنشي ابتدايي شهر اصفهان در سال تحصيلي 96-1395 بوده است. از ميان 170 مراجعي كه در 5 مركز درماني، تشخيص اين اختلال را گرفته و حاضر به همكاري بودند، يكصد نفر از كودكان و مادرانشان به شيوه تصادفي انتخاب و تست عصب شناختي كمبريج (1995) روي آنها اجرا شد. تحليل داده ها با استفاده از آزمون همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون خطي چندگانه انجام شد. يافته ها: در بخش كمي پس از تحليل داده ها، نتايج همبستگي و رگرسيون نشان دهنده همبستگي معني داري بين علائم عصب شناختي نرم كودك و مادر بود (0/23 =R) همچنين بيشترين ميزان همبستگي ها بين نمره كل علائم عصب شناختي نرم كودك با هماهنگي حركتي مادر (0/71=r)، نمره كل عصب شناختي نرم مادر با هماهنگي حركتي و كنترل پاسخ كودك (0/68 و 0/77=r) و خرده مقياس هاي مشابه در هردوي آنها بود. در بخش كيفي نيز با استفاده از روش شبكه مضامين، مضامين پايه (علائم عصب شناختي نرم مادر و كودك)، مضامين سازماندهنده (هماهنگي حركتي، يكپارچگي حسي و كنترل پاسخ) و مضامين فراگير (فعاليت هاي طراحي شده) مشخص شدند كه با توجه به آنها برنامه درماني براي كودك و مادر به طور جداگانه تدوين و اعتباريابي شد كه از اعتبار مناسبي برخوردار بود.نتيجه گيري: ارتباط معني دار علائم عصب شناختي نرم و نشانه هاي اختلال كاستي توجه / فزون كنشي در كودك و مادر حكايت از آن دارد كه سازوكار هاي احتمالي عصب روانشناختي در بروز اين ارتباط دخالت دارند و به همين سبب تشخيص بهنگام اين گونه علائم در مادران و پيگيري هاي درماني مناسب براي مادر و كودك از اهميت خاصي برخوردار است.