بررسي تاثير فصل و اندازه جمعيت بر بروز رفتار بهداشتي و قدرت تهاجمي كلني‌هاي زنبور عسل استان لرستان

Effect of population size and Season on the expression of hygienic and aggressive behaviors in lorestan honey bee (Apis mellifera meda) colonies

رفتار بهداشتي يك روش مناسب جايگزين در راستاي كاهش مصرف سموم شيميائي در مبارزه با آفات و بيماري‌هاي زنبور عسل مي‌باشد. در اين مطالعه تاثير اندازه جمعيت (5 و 7و 10 قاب)، فصل (بهار و تابستان) و اثر متقابل اندازه جمعيت و فصل بر روي بروز رفتارهاي بهداشتي و تهاجمي كلني‌هاي زنبورعسل استان لرستان مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور از 21 كلني متعلق به استان لرستان، شهر خرم آباد، ايران استفاده شد. براي تعيين ميزان بروز صفات درپوش برداري و تخليه سلول از ازت مايع براي كشتن شفيره ها استفاده گرديد. در ادامه درصد سلول‌هاي درپوش برداري و تخليه شده 48 ساعت پس از ريختن ازت مايع شمارش شد. ميانگين درپوش برداري و تخليه سلول به ترتيب در فصل هاي بهار و تابستان 94/48، 92/67 و 91/81، 88/33 به دست آمد كه تفاوت بين آن ها معني دار نبود (p>0/05). جمعيت‌هاي 5 قابه به طور معني داري كم ترين ميانگين درپوش برداري (88/29) و تخليه سلول (84/43) را در مقايسه با جمعيت هاي 7 و 10 قابه داشتند. ميزان بروز رفتار بهداشتي تحت تاثير اثر متقابل اندازه جمعيت و فصل قرار گرفت به طوري كه جمعيت‌هاي 7 قابه در فصل بهار بهترين رفتار بهداشتي را داشتند. اختلاف معني داري بين تيمارها در بروز رفتار تهاجمي مشاهده نشد. همبستگي مثبت و معني داري بين درپوش برداري و تخليه سلول مشاهده شد. به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كلني هاي زنبور عسل استان لرستان رفتار بهداشتي مناسبي از خود نشان مي دهند و مي توان از آن ها در راستاي اجراي برنامه هاي اصلاح نژادي جهت ايجاد جمعيت هاي مقاوم استفاده نمود.

Healthy behavior is an appropriate alternative method in combating honey bee pests and diseases to reduce the use of chemical pesticides. In this study, the effect of population size (5, 7 and 10 frames), season (spring and summer) and the interaction between population size and season were investigated on the incidence of health and invasive behaviors of lorestan honey bee colonies. For this purpose, 21 colonies belonging to Lorestan province, Khorramabad city, were used. Liquid nitrogen was used to kill pupae in order to determine the incidence of uncapping and removing traits. In the following, the percentage of uncapping and removing cells was counted 48 hours after pouring liquid nitrogen. The mean of cell removing and uncapping were 94.48%, 92.67%, 91.81% and 88.33% in spring and summer, respectively, but these differences was not significant (p>0.05). The 5 frames populations had the lowest mean of cap uncapping (88.29) and removing (84.43) compared to 7 and 10 frames populations. The incidence of health behavior was affected by the interaction of population size and season so that 7 frame populations had the best health behavior in spring. There was no significant difference between treatments in the occurrence of aggressive behavior. A significant positive correlation was observed between uncapping and removing. In general, the results of this study showed that the lorestan honey bee colonies show good health behavior and they can be used in breeding programs to build resistant populations.