تحليل دگرديسي فضاهاي شهري بافت تاريخي - فرهنگي كلان‌شهر تبريز با رويكرد معاصرسازي با تأكيد بر حفظ هويت تاريخي

Analyzing Metamorphosis of Urban Spaces in Historical and Cultural Texture of Tabriz Metropolis According to Contemporizing Approach with the Emphasis on Preserving Historical Identity

بيان مساله: آنچه معاصرسازي بافت‌هاي تاريخي شهرها را در فرايند دگرديسي شهري ضروري مي‌كند، دگرگوني‌هاي شهري هستند كه معمولاً اثرات ناگواري بر بافت تاريخي شهرها در طي زمان وارد مي‌كنند و قاعدتاً دليل مجاب‌كننده به‌كارگيري رهيافت معاصر سازي عكس‌العمل در قِبل دگرگوني‌ها شهري مي‌باشد، بافت تاريخي شهر تبريز كه نماد هويت چند هزارساله آن است، در دوران معاصر از يك‌سو با پيدايش نيازها و عملكردهاي جديد و از سوي ديگر با پيدايش تمنايي براي دگرگوني‌ها، هويت و كاركرد فضاهاي تاريخي آن دچار دگرگوني اساسي شده است. هدف: اين پژوهش، نقش مؤلفه‌هاي معاصرسازي را در جريان دگرديسي شهري در عرصه بافت تاريخي- فرهنگي شهر، با تأكيد بر حفظ هويت مورد تحليل قرار مي‌دهد. روش: روش تحقيق پژوهش حاضر، تحليلي- توصيفي است. تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي گالموگراف اسميرونف و دوربين- واتسون انجام گرفت. جهت رتبه‌بندي مؤلفه‌ها از تحليل رنكينگ و الماس بر اساس روش پرامتي بهره گرفته شد. يافته ها و نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر نشانگر آن است كه تمام مؤلفه‌هاي در نظر گرفته‌شده، در ارتباط تنگاتنگ باهم، اما با ضريب تأثير متفاوت از هم در معاصرسازي بافت تاريخي كلان‌شهر تبريز دخالت دارند و مؤلفه كالبدي و اقتصادي در اولويت بالايي نسبت به بقيه مؤلفه‌ها قرارگرفته است. با توجه به تجارب برگرفته از انجام اين پژوهش، بررسي موانع معاصرسازي بافت‌هاي تاريخي، ايجاد عملكردهاي نسبتاً فعال در بافت ازجمله راهكارهاي پيشنهادي مي‌باشد. كليد واژه ها: دگرديسي، معاصرسازي، بافت تاريخي- فرهنگي، هويت، كلان‌شهر تبريز نكات برجسته: با توجه به خلاء هاي مطالعاتي خصوصاً در زمينة دگرديسي فضاهاي شهري بافت هاي تاريخي با رويكرد معاصرسازي، ضرورت چنين مطالعاتي جهت راهبردهاي كالبدي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در فضاهاي شهري معاصر اهميت مي يابد. دگرديسي شهري باعث ايجاد تفاوت هاي ماهوي در شكل و ماهيت فضاهاي شهري مي شود. عدم درك اين مفهوم، سبب مي شود كه برنامه ريزي انسجام فكري مطلوب نداشته باشد.

Background: What necessitates the contemporaryization of the historical contexts of the cities in the process of urban metamorphosis is related to the urban transformations. They usually impose harmful effects on the historical context of the cities over time, and therefore, they are the convincing reasons for using contemporaryization approach as a reaction against urban transformations. The historical context of Tabriz city symbolizes its identity and heritage of several thousand years. In the contemporary era, on the one hand, with the emergence of new needs and functions, and on the other hand, with the emergence of a desire for transformations, the city has undergone fundamental changes in the identity and function of its historical spaces. Its historical spaces have undergone fundamental changes. Objectives: The present study investigates the role of contemporaryization components in the process of urban transformation related to the historical-cultural context of Tabriz metropolis, emphasizing identity preservation. Method: The research method of the present study is descriptive-analytical. The collected data was analyzed by Durbin-Watson and Kolmogorov-Smirnov tests. In order to rank the components, ranking and diamond analysis based on promethee method were administered. Result and Conclusion: