بازخواني ربع قرن تجربه منظر فرهنگي در اسناد مركز ميراث جهاني يونسكو

Reconsidering Quarter Century Experience of Cultural Landscape in UNESCO World Heritage Center

عليرغم گذشت بيش از يك قرن از نخستين كاربرد اصطلاح «منظر فرهنگي»، با تدوين دستورالعمل نحوه ورود مناظر فرهنگي به ليست ميراث جهاني در شانزدهمين جلسه مركز ميراث جهاني يونسكو در سال 1992، اين عبارت در اسناد بين المللي جايگاهي ويژه يافت. بررسي تاثير متقابل انسان و طبيعت در گذر زمان به منظور تقويت و محافظت از آنها و باز شناخت تنوع مناظر فرهنگي، اقدامي موثر در ثبت اين آثار ارزشمند مي باشد. مركز ميراث جهاني يونسكو نخستين و مهم ترين نهاد بين المللي حفاظت از منظرهاي فرهنگي مي باشد. لذا هدف اين مقاله تبيين تجربيات منظر فرهنگي در بازه زماني 1992-2017 در اسناد مركز مذكور است. پژوهش حاضر از نوع توصيفي- تحليلي با روش مطالعه كتابخانه اي مي باشد. اين مقاله ضمن بررسي مفهوم منظر فرهنگي و معيارهاي آن در مدارك منتشر شده مركز ميراث جهاني، به واكاوي نشست هاي برگزار شده و سير تحول مفهوم مذكور و بررسي تنوع تاثيرات متقابل انسان و محيط مي پردازد. تغيير معيارهاي ثبت مناظر فرهنگي، تدوين دسته بندي مناظر و بررسي نشست هاي تخصصي به صورت موضوعي و موضعي از يافته هاي اين پژوهش مي باشد. به عنوان مثال در بخش نشست هاي موضعي، مناظر فرهنگي قاره هاي مختلف كنكاش شده يا در بخش موضوعي، منظر فرهنگي آبراهه ها، جاده ها، كوه ها، بيابان ها، تاكستان ها، تراسهاي برنج مورد توجه قرار گرفته اند. بررسي آثار ثبت شده در 6 منطقه تعريف شده بيانگر عدم تناسب ثبت آثار بوده و منطقه اروپا حدود 50 درصد آثار را به خود اختصاص داده است.

Despite the passing of more than a century from the first use of the term "cultural landscape," The World Heritage Center became the first international legal instrument to recognize and to protect cultural landscapes at the sixteenth session of the UNESCO in 1992. Investigating the interplay between people and nature over time in order to strengthen and protect them, and the recognition of the diversity of cultural landscapes, is an effective way of recording these valuable works. This paper examines the concept of cultural landscape and its criteria in the documents published by the World Heritage Center, examining the meetings held and the evolution of the concept and examining the diversity of human and environmental interactions between 1992 and 2017.The present study is descriptive-analytic. In this research, the documents of the UNESCO and related articles and books have been reviewed and its evolution has been investigated. Changing criteria for inscribing cultural landscapes, adopting cultural landscape categories and revising expert meetings are findings of this research. For example, in the section of regional meetings, cultural landscapes of various continents are explored or in the thematic section, the cultural landscape of routs, mountains, deserts, plantation systems, rice terraces have been considered. The World Heritage Convention recognize and to protect cultural landscapes of outstanding universal value. This opened the Convention to regions underrepresented on the World Heritage List and gave new drive to the interpretation of heritage. The inscription of properties in the six defined areas is not appropriate, and the European region accounts for about 50% of the properties.