تحليل راهبردي برنامۀ CEPA تالاب اميركلايه با تركيب تكنيك‌هاي SWOT-QSPM با هدف حفاظت و بهره‌برداري پايدار

The strategic analysis of the CEPA program by combining SWOT-QSPM techniques in the Amirkalayeh Wetland for protection and sustainable uses

هدف اين تحقيق، شناسايي عوامل دروني و بيروني مهم در دستيابي به حفاظت و بهره‌برداري پايدار تالاب اميركلايه برپايۀ برنامۀ ارتباطات، آموزش، مشاركت و آگاهي‌افزايي (CEPA) است. چشم‌انداز كلي اين است كه تالاب اميركلايه زيست‌بومي پايدار است كه توسط ذي‌نفعاني آموزش‌ديده در مورد ارزش‌هاي تالاب و آگاه از خطرهاي تهديدكنندۀ تالاب بهره‌برداري خردمندانه شده و با مشاركت و تعامل ذي‌نفعان حفاظت مي‌شود. به‌منظور تجزيه‌وتحليل اطلاعات و معرفي راهبرد حفاظتي و بهره‌برداري پايدار براي تالاب اميركلايه با توجه به معيارهاي CEPA از روش SWOT استفاده و در نهايت با استفاده از روش QSPM به رتبه‌بندي راهبردها پرداخته شد. به اين منظور قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهديدهاي حفاظت از تالاب اميركلايه توسط 45 نفر از ذي‌نفعان تالاب تعيين شد. نتايج نشان داد كه ميانگين نمرۀ نهايي ماتريس عوامل داخلي برنامۀ حفاظت و بهره‌برداري پايدار برپايۀ CEPA در تالاب اميركلايه، 2/92 محاسبه شده است كه نشان مي‌دهد اين تالاب در بُعد عوامل داخلي داراي قوت است. درحالي ‌كه ميانگين نمرۀ نهايي ماتريس عوامل خارجي 2/19 است كه نشان مي‌دهد در خصوص استفاده از فرصت‌ها و مقابله با تهديدها و از بعد عوامل خارجي ضعيف است. براساس رتبه‌بندي QSPM راهبرد (ST1) مشاركت پايدار ذي‌نفعان و جوامع محلي در حفاظت و بهره‌برداري پايدار از تالاب و راهبرد ايجاد تعامل بين سازمان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي و جوامع محلي از طريق تدوين برنامۀ مديريت تالاب براي آشنايي با رژيم حقوقي تالاب (ST5) بيشترين رتبه را داشتند.

The purpose of this study is to identify the important internal and external factors in achieving sustainable use and conservation of the Amir Kalayeh Wetland based on communication, education, participation, and public awareness program (CEPA). The general vision is “the Amir Kalayeh wetland is a sustainable ecosystem that is wisely used and properly conserved by the trained stakeholders whom have been aware of the values and the threatening factors”. The SWOT model followed by the QSPM method has been implemented to analyze data and provide a conservation strategy approaching sustainable development in the Amirkalayeh Wetland according to the CEPA criteria. For this purpose, the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of the Amirkalayeh wetland were determined by consulting 45 stakeholders. The internal factor evaluation (IFE) matrix with a score of 2.92 points out that the wetland had more strengths than the existing weaknesses while the external factor evaluation (EFE) with a score of 2.19 points out that there were more threats than opportunities. The results showed the sustainable participation of the wetland stakeholders (ST1) and the interaction between the organizations, executive bodies, and local communities (through the development of a wetland management program to prioritize awareness of the wetland's legal regime) (ST1) received the highest ranks.