پديد آورندگان :
حسن پور، بهروز سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان فارس، شيراز، ايران , اميري اردكاني، محمد سازمان جهاد كشاورزي استان كهگيلويه و بويراحمد، ياسوج، ايران
كليدواژه :
تحليل سلسله مراتبي (AHP) , تعاوني مشاع , تعاوني توليد , نظام‌هاي بهره‌برداري كشاورزي
چكيده فارسي :
نظام‌هاي بهره‌برداري در بخش كشاورزي ايران از ديرباز، نقش مهمي را در تركيب و تخصيص منابع انساني، فيزيكي و محيطي ايفا كرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسي نظام بهره‌برداري مطلوب در بخش كشاورزي استان كهگيلويه و بويراحمد با توجه به معيارهاي اقتصادي، اجتماعي و اكولوژيكي مي‌باشد. براي گردآوري اطلاعات مورد نياز از تكنيك دلفي و تكميل پرسشنامه از طريق برگزاري جلسات توجيهي با مشاركت و هم‌انديشي 34 نفر از خبرگان استان (شامل كارشناسان نظام بهره‌برداري، سازمان تعاون روستايي، مديران تعاوني‌ها و اتحاديه‌هاي توليدي و كشاورزان منتخب) استفاده گرديد. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها، از روش فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) بهره گرفته شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بر اساس مجموع سه معيار اقتصادي، اجتماعي و اكولوژيكي و 18 زير معيار مورد مطالعه، از بين نظام‌هاي بهره‌برداري، نظام بهره‌برداري «تعاوني مشاع» به عنوان پر اهميت‌ترين گزينه، با وزن نسبي 0/293 حائز رتبه اول بود. نظام بهره‌برداري «كشت و صنعت» به عنوان كم اهميت‌ترين گزينه با وزن نسبي 0/143 حائز رتبه پنجم بود. افزون بر اين، نظام‌هاي بهره‌برداري «سهامي زراعي»، «دهقاني» و «تعاوني توليد» به ترتيب در رتبه‌هاي دوم، سوم و چهارم اهميت قرار داشتند؛ بنابراين با رويكرد توسعه تعاوني‌هاي مشاع با اولويت اول و تأسيس شركت‌هاي سهامي زراعي با اولويت دوم، مي‌توان ضمن مشاركت بيشتر روستاييان در امر توليد محصولات و توسعه پايدار كشاورزي و نيز به‌كارگيري مكانيزاسيون و روش‌هاي نوين كشاورزي، از خرد شدن بيشتر زمين‌هاي كشاورزي در شرايط فعلي جلوگيري نمود.
چكيده لاتين :
Agricultural exploitation systems in Iran's agricultural sector have always played an important role in integration and allocation of human, physical, and environmental resources. The main purpose of this study was to determine the optimal utilization system in the agricultural sector of Kohgiluyeh-va-Boyerahmad province according to the economic, social, and ecological criteria. Delphi technique was used to collect the required information and the questionnaire was completed by holding briefings with the participation of 34 provincial experts, including experts in the farming system, rural cooperative organization, managers of cooperatives, and unions and leading farmers. Analytical Hierarchy Process (AHP) and Expert Choice software were used to analyze the data. The results, showed that based on total economic, social, and ecological criteria and 18 sub-criteria, with a relative weight of 0.293, Mosha cooperative system is ranked first and is the most suitable alternative. Furthermore, with a relative weight of 0.143, agro-industry system is ranked fifth as the least suitable alternative. It is worth mentioning that joint farming stock, peasant, and production cooperative systems ranked second, third, and fourth, respectively. Therefore, more participation of the villagers in the production of crops and sustainable agricultural development will be achieved by employing Mosha cooperatives, joint farming stock companies, and agricultural mechanization. Taken together, employment of these exploitation systems will prevent the fragmentation of agricultural lands under the current conditions.
