كليدواژه :
SPEI , مخاطرات طبيعي , پايش خشك سالي , سنجش از دور
چكيده فارسي :
با توجه به كاهش بارندگي در دو دهه اخير، خشك‌سالي به يك مشكل بزرگ در جهان و مخصوصاً در مناطق خشك و نيمه‌خشك از قبيل ايران تبديل شده است، ازاين‌رو پايش و مديريت آن حائز اهميت مي‌باشد. سنجش از دور و سامانه اطلاعات مكاني توانايي بررسي شاخص‌هايي متنوعي جهت ارزيابي انواع خشك‌ساليها را فراهم مي‌كند، بنابراين در مطالعه حاضر، خشك‌سالي كشور ايران با استفاده از چندين شاخص سنجش از دوري شامل شاخص شرايط بارش (PCI)، شاخص شرايط دما (TCI)، شاخص شرايط پوشش گياهي (VCI) و شاخص تلفيقي تحت عنوان SDCI در طول دوره آماري 2000 تا 2018 مورد ارزيابي و بررسي قرار گرفت. به‌منظور ارزيابي صحت نتايج به دست آمده، اين نتايج با شاخص SPEI بررسي و مقايسه گرديد. نتايج اين مطالعه نشان داد سه شاخص PCI، VCI و TCI تطابق خوبي با هم دارند. همچنين نتايج شاخص تركيبي SDCI نشان مي‌دهد كه در سال‌هاي 2000، 2008 و 2017 خشك‌سالي‌هاي شديدي اتفاق افتاده است كه با مقايسه نتايج اين شاخص با شاخص هواشناسي استاندارد تبخير و تعرق بارندگي(SPEI)، مطابقت زيادي وجود دارد. لازم به ذكر است كه اختلافات جزئي بين اين دو شاخص را مي‌توان اين‌گونه توجيه نمود كه شاخص SPEI يك شاخص اقليمي بوده كه دو پارامتر دما و بارش را براي ارزيابي خشك‌سالي در نظر مي‌گيرد، درحالي‌كه شاخص سنجش از دوري SDCI علاوه بر دما و بارش، خشك‌سالي كشاورزي را نيز در نظر گرفته و با ديد وسيع‌تري وضعيت خشك‌سالي را ارزيابي مي‌كند. بر مبناي محاسبه هاي انجام شده شاخص تركيبي SDCI با توجه به اينكه جنبه هاي مختلف خشك‌سالي را در نظر گرفته است يك ارزيابي جامع و مناسب نسبت به ساير شاخص‌ها از وضعيت خشك‌سالي كشور ارائه داده است.
چكيده لاتين :
Due to declining rainfall in the last two decades, drought has become a major problem in the world, especially in arid and semi-arid regions such as Iran, so monitoring and managing it is important. Remote sensing and geographic information system (GIS) and remote sensing (RS) provide the ability to study various indicators to evaluate the types of droughts. So, in the present study, the drought of Iran using multi remote sensing indicators including precipitation condition index (PCI), temperature condition index (TCI), Vegetation Conditions Index (VCI), and the integrated under the heading the scaled drought condition Index (SDCI) during the statistical period 2000 to 2018 were evaluated. To evaluate the accuracy of the obtained results, these results were compared with the standardized precipitation-evapotranspiration index (SPEI). The results of this study showed that the three indices of PCI, VCI, and TCI are well matched. The results of the SDCI index indicated that severe droughts occurred in 2000, 2008, and 2017, which are consistent with SPEI index. It should be noted that minor differences between the two indicators (SDCI and SPEI) can be justified by the fact that the SPEI index is a climatic index that considers two parameters of temperature and precipitation for annual drought assessment, while the SDCI index in addition assessment to temperature and precipitation factors (meteorological drought), it also considers agriculture drought and more comprehensively evaluates drought. Finally, it can be mentioned that based on the calculations performed, the SDCI has been more effective in assessing drought than other indicators used.
