ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻬﻢ ﺣﻮادث ﻏﯿﺮﻋﻤﺪي در ﺗﻔﺎوت ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮگ در اﯾﺮان ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎي 94- 1385

Study of Share of Unintentional Accidents in Sex Differences of Mortality in Iran, 2006-2015

با توجه به سهم بالاي حوادث غيرعمدي از علل مرگ به‌ويژه براي مردان در كشور و همچنين تغييرات آن در دهه اخير، اين مقاله در تلاش است تا سهم حوادث غيرعمدي در تفاوت جنسي اميدزندگي در بدو تولد در كشور در دهه اخير را موردبررسي قرار دهد. روش كار: داده‌هاي مرگ براي سال‌هاي 1385 تا 1394 از سامانه ثبت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اخذشده است. سپس ميزان مرگ كودكان با استفاده از روش رويكرد نسلي بين دو سرشماري و مرگ بزرگ‌سالان با استفاده از روش بنت - هوريوشي اصلاح‌شده است. سپس نقش تغييرات مرگ ناشي از حوادث غيرعمدي در فزوني اميدزندگي زنان در كشور با استفاده از روش تجزيه آرياگا محاسبه‌شده است. يافته‌ها: تفاوت جنسي اميدزندگي در سال 1385 حدود 3.5 سال بوده است كه در سال 1390 به 2.9 سال كاهش و سپس با اندكي افزايش در سال 1394 به 3 سال افزايش مي‌يابد. حوادث غيرعمدي در هر سه دوره نقش مسلط در تفاوت جنسي مرگ داشتند اما سهم آن در طول زمان به‌طور قابل‌توجهي كاهش‌يافته و از 60 درصد به حدود 42 درصد در فاصله سال‌هاي 1385 تا 1394 رسيده است. نتيجه‌گيري: با توجه به كندشدن روند افزايش اميدزندگي در بدو تولد در ايران طي دهه‌هاي اخير، توجه به مرگ افتراقي ازجمله تفاوت‌هاي جنسي مرگ و شناسايي پتانسيل‌هاي افزايش اميدزندگي برحسب گروه‌هاي مختلف مي‌تواند منجر به افزايش اميدزندگي در كشور شود.

Considering the high contribution of unintentional accidents to mortality, particularly in males in Iran, and their changes over the last decade, a study was conducted to review the share of deaths due to unintentional accidents in sex difference in life expectancy at birth in the country over the last decades. Methods: The mortality data for the years 2006 to 2015 were obtained from the Ministry of Health and Medical Education. Then, the child mortality was corrected using the intercensal generational method and adult mortality was corrected for underreporting based on the Bennett-Horiuchi method. The contribution of mortality changes due to unintentional accidents to increase in females’ life expectancy was calculated using the ARIAGA decomposition method. Results: The sex differential in life expectancy was about 3.5 years in 2006 in Iran, which decreased to 2.9 years in 2011 and increased to 3 years in in 2015. The unintentional accidents in all three periods played a dominant role in sex differential mortality, but its contribution over time was significantly reduced, with a contribution of 60% to around 42% between 2006 and 2015. Conclusion: Due to the slowdown in the increase in life expectancy at birth in Iran in recent decades, attention to differential mortality, including sex difference in mortality and identification of potentials to increase life expectancy according to different groups, can increase life expectancy.