عنوان مقاله :
رده‌شناسي ترتيب واژه‌ها در زبان آميختۀ تركي ـ فارسي گونۀ بافتي
عنوان به زبان ديگر :
Word Order Typology of Mixed Turkish-Persian Language in Baft
پديد آورندگان :
غنچه پور، موسي دانشگاه فرهنگيان - گروه آموزش زبان و ادبيات، تهران، ايران
كليدواژه :
زبان آميخته , ترتيب واژه , همبستگي و گروه‌زبان , سوي انشعاب
چكيده فارسي :
در اين مقاله ترتيب واژه در ساخت‌هاي نحوي زبانِ آميختۀ تركي ـ فارسي گونۀ بافتي با استفاده از 24 مؤلفۀ همبستگي دراير (1992; 2009 & 2013) بررسي شد تا مشخص شود اين زبان در مقايسه با گروه‌زبان‌هاي اروپا ـ آسيا و جهان با چه ردۀ زباني مطابقت دارد. همچنين، كارايي نظريه‌هاي هسته ـ وابسته، سوي انشعاب و اصل توازن فرامقوله‌اي در تبيين رفتار رده‌شناختي اين گونۀ زباني مطالعه شد. يافته‌ها نشان داد كه زبانِ آميختۀ تركي ـ فارسي در‌مقايسه‌با زبان‌هاي اروپا ـ آسيا داراي شانزده مؤلفه از مؤلفه‌هاي زبان‌هاي فعل‌پاياني قوي (فعل پس از مفعول) و پانزده مؤلفه از مؤلفه‌هاي فعل‌مياني قوي (فعل پيش از مفعول) است. همچنين، اين زبان در‌مقايسه‌با زبان‌هاي جهان برخوردار از پانزده مؤلفه از مؤلفه‌هاي گروه‌زبان‌هاي فعل‌پاياني قوي و چهارده مؤلفه از مؤلفه‌هاي گروه‌زبان‌هاي فعل‌مياني قوي است. اين يافته‌ها تأييدي است بر اينكه اين گونۀ زباني در مقايسه با زبان‌هاي اروپا ـ آسيا و جهان، با گروه‌زبان‌هاي فعل‌پاياني قوي مطابقت دارد. دارا بودن مؤلفه‌هاي زبان‌هاي فعل‌مياني قوي در مقايسه با زبان‌هاي اروپا ـ آسيا و جهان نيز مؤيد آن است كه اين گونۀ زباني در حال حركت به سوي زبان‌هاي فعل‌مياني قوي است و به‌لحاظ رده‌شناسي زباني، يكدست هسته‌پاياني و يا هسته‌مياني نيست، بلكه زباني آميخته است و اين آميختگي به‌سبب محيط اجتماعي است كه دوزبانگي گسترده در آن رايج است. افزون‌بر‌اين، نمونه‌هاي اين گونۀ زباني نشان داد كه نظريه‌هاي هسته ـ وابسته، سوي انشعاب و اصل توازن فرامقوله‌اي تبيين‌كنندۀ رفتار رده‌شناختي زبان آميختۀ تركي ـ فارسي نيست.
چكيده لاتين :
In this article, word order in syntactic structures of the mixed Turkish-Persian language
of Baft was studied through the 24 correlation pairs of Dryer (1992, 2009 & 2013) to
determine the typology of this language compared to Europe-Asia and world genera.
Other purposes of this research were to study the efficiency of Head-Dependent Theory,
Branching Direction Theory and Cross-Category Harmony Principle to investigate
whether they can explain the typological behavior of this language. The findings showed
that this mixed Turkish-Persian language compared to Europe-Asia languages had 16
elements of strong object-verb languages (verb follows object) and 15 elements of verbobject
languages (verb precedes object). This language in comparison with world
languages also had 15 elements of strong OV languages and 14 elements of strong VO
languages. These results prove that this language variety compared to Europe-Asia and
world languages corresponds with OV genera. Having the elements of strong VO
languages compared to Europe-Asia and world languages indicates that this variety is
moving toward the strong VO languages and typologically is not a consistent OV or VO
language, but a mixed one and this property is for a broad bilingual social environment.
Moreover, the evidence of this language showed that Head-Dependent Theory,
Branching Direction Theory and Cross-Category Harmony Principle cannot explain the
typological word order behavior of this mixed Turkish-Persian language.
عنوان نشريه :
جستارهاي زباني
