سنايي و استفاده از بارگاه آسمان براي بيان انديشه‌هاي عرفاني در ديوان

پس از پذيرش اسلام و وجود آياتي كه در آن به ملكوت آسمان ها اشاره‌شده است، توجه به بارگاه آسمان در نزد ايرانيان بيشتر شد؛ به‌گونه‌اي كه نويسندگان، شاعران و عارفان از آن براي مضمون‌پردازي استفاده كردند و به‌دفعات از آسمان و مضامين مربوط به آن در آثارشان بهره جستند. روشن است كه براي فهم بهتر مفاهيم ابيات، آگاهي از مضامين علمي مورد توجه شاعران در دوره‌هاي گوناگون شعري اهميت بسيار زيادي دارد. يكي از شاعران نام‌آشناي ادب فارسي حكيم، سنايي است كه با آگاهي از دانش نجوم، آن را در خدمت انديشه هاي عرفاني قرار داد. وي از دانش آسمان و نجوم به شكل گسترده در اشعارش بهره جست و به دليل گرايش هاي عرفاني كه داشت، گاهي از اين دانش براي انتقال مفاهيم عرفاني سود برد. در اين تحقيق ـ كه به روش تحليلي است ـ ضمن بررسي سير پيدايش دانش نجوم و بازخورد آن در برخي از متون عرفاني، نشان داده‌شده است كه سنايي در اين دانش تبحر داشته و از آن در سرودن اشعارش در ديوان بهره برده است.