تفسير گاز خون شرياني يا گاز خون وريدي؟ يك مرور متون روايتي

Arterial Blood Gas or Venous Blood Gas Analysis? A Narrative Literature Review

زمينه و هدف: اين پژوهش با هدف بررسي ميزان همبستگي بين پارامترهاي گاز خون شرياني و وريدي و تعيين شرايطي كه امكان جايگزيني آزمايش گاز خون وريدي بجاي گاز خون شرياني مبتني بر شواهد علمي وجود دارد، انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه مرور روايتي با جستجو در پايگاه‌هاي دادهSID ، PubMed، Web of Science و Scopus و همچنين موتور جستجوگر Google Scholar و با استفاده از كليد واژه‌هاي گازهاي خون شرياني، گازهاي خون وريدي در فاصله سال‌هاي 2005 تا 2020 انجام گرفت. يافته‌ها: مرور مطالعات انجام شده در زمينه بررسي همبستگي بين پارامترهاي گاز خون شرياني و گاز خون وريدي، اغلب ارتباط خوبي را به خصوص بين مقادير PH و HCO3 خون شرياني و وريدي بيان كردند. در مورد استفاده از PCO2 وريدي بجاي خون شرياني، هرچند برخي مطالعات PCO2 وريدي را به عنوان ابزار غربالگري اسيدمي معرفي كردند، اما همچنان بحث وجود دارد و نيازمند مطالعات بيشتر است. در مجموع تعداد 24 مقاله مرتبط يافت شد كه بعد از غربالگري، 16 مقاله مورد بررسي و تحليل قرار گرفتند. نتيجه‌گيري: آزمايش گاز خون وريدي مي‌تواند يك گزينه ايمن، آسان و كم هزينه براي ارزشيابي وضعيت گازهاي خوني بيماران باشد. البته در نظر داشتن وضعيت و شرايط باليني بيماران هنگام استفاده از گاز خون وريدي توصيه مي‌شود و تجزيه و تحليل گاز خون شرياني تنها در صورت ضرورت پيشنهاد مي‌شود.

Background and aim: This study was carried in order to investigate the degree of agreement and correlation between arterial and venous blood gas parameters and the possibility of replacing intravenous blood instead of arterial blood gas test according to scientific evidence. Methods: This narrative review was done by searching the databases of SID, PubMed, Web of Science, Scopus and Google Scholar search engine, using the keywords arterial blood gases, venous blood gases from 2005 to 2020. A total of 24 related articles were found and after screening, 16 articles were reviewed and analyzed. Results: Review of studies examining the correlation of the agreement between ABG and VBG parameters often found a good relationship, especially between the PH and HCO3 values of arterial and venous blood. The use of intravenous PCO2 instead of arterial blood, although some studies have introduced intravenous PCO2 as an acidemy screening tool, is still debated and needs further study. Conclusion: Venous blood gas test can be a safe, easy and low-cost option to assess patients' blood gas status. However, considering the clinical condition of patients when using VBG is recommended and ABG analysis will commend only if necessary.