ارزيابي ميزان تجمع برخي فلزات سنگين در تعدادي از گياهان دارويي پرمصرف و ريسك خطر آن‌ها در كودكان و بزرگسالان استان سيستان و بلوچستان در سال 1400: يك مطالعه آزمايشگاهي

Evaluation of the Amount of the Accumulation of Some Heavy Metals in a Number of Commonly Used Medicinal Plants and Their Risk in Children and Adults in Sistan and Baluchestan Province in 2021: A Laboratory Study

زمينه و هدف: استفاده از گياهان دارويي در بين مردم در حال افزايش است و وجود آلاينده­ هايي چون فلزات سنگين در آن­ها مي­ تواند بر روي سلامت مصرف ­كنندگان مؤثر باشد. بنابراين، هدف از اين مطالعه تعيين ميزان تجمع برخي فلزات سنگين در چند گياه دارويي پرمصرف و ارزيابي ريسك خطر آن­ها در كودكان و بزرگ‌سالان بود. مواد و روش­ ها: در اين مطالعه آزمايشگاهي، 5 نوع گياه دارويي و از هر نوع 4 نمونه از مناطق مختلف استان سيستان و بلوچستان در بهار 1400 جمع­ آوري شدند. نمونه­ ها در آزمايشگاه آماده­ سازي و هضم اسيدي شدند و از نظر غلظت فلزات سنگين كادميوم، سرب، مس، ارسنيك و جيوه توسط دستگاه­ هاي­ طيف­ سنج مبتني بر پلاسما با آشكارساز نشر نور و طيف ­سنج جذب اتمي با شعله ارزيابي گرديدند و با استفاده از آزمون Kolmogorov-Smirnov و آزمون t تك نمونه ­اي و آناليز واريانس يك­ طرفه، تحليل آماري انجام و ريسك خطر هر يك از اين فلزات به واسطه مصرف آن­ها در كودكان و بزگ‌سالان برآورد شد. يافته ­ها: ميانگين ميزان فلزات سنگين در انواع مختلف گياهان بسيار متغير و كم‌تر از سطح مجاز براي هر دو گروه سني كودكان و بزرگ‌سالان بود. ميزان (THQ) Target Hazard Quotient براي هر يك از فلزات و مقدار (HI) Hazard Index براي مجموع فلزات، در تمامي انواع گياهان دارويي، با اختلاف زيادي كم‌تر از ميزان مجاز (1=THQ/HI) بود. نتيجه ­گيري: گياهان دارويي استان سيستان و بلوچستان داراي سطوح پاييني از آلودگي به فلزات سنگين مي­باشند و از اين لحاظ مصرف آن­ها براي كودكان و بزرگ‌سالان مي ­تواند ايمن باشد.

Background and Objectives: The use of medicinal plants is increasing among people and the presence of pollutants such as heavy metals in them can affect the health of consumers. Therefore, the purpose of this study was to determine the amount of accumulation of some heavy metals in a number of commonly used medicinal plants and to evaluate their risk in children and adults. Materials and Methods: In this laboratory study, 5 types of medicinal plants, 4 samples of each type, were collected from different regions of Sistan and Baluchestan province in the spring of 2021. The samples were prepared and acid digested in the laboratory and were evaluated in terms of the concentration of Cd, Pb, Cu, As, and Hg by inductively coupled plasma-optical emission spectrometry (ICP-OES) and flame atomic absorption spectroscopy (FAAS). Data was analyzed by using Kolmogorov-Smirnov, one-sample t-test, and one-way ANOVA, and the risk of each of these metals was estimated due to their consumption in children and adults. Results: The average amount of heavy metals in different types of plants was very variable and lower than the permissible level for both children and adults. Target hazard quotient (THQ) for each of the metals and Hazard Index (HI) for all metals, in all types of medicinal plants, were significantly lower than the permissible level (THQ/HI=1). Conclusion: Medicinal plants of Sistan and Baluchestan province have low levels of heavy metal contamination and their consumption is completely safe for children and adults.