مقايسۀ مراحل سلوك در كيمياي سعادت و مكاتيب عبدالله قطب

كيمياي سعادت اثر امام محمد غزالي ( 505 م) و مكاتيب از عبدالله قطب (909م) در شمار آثار ارزشمند تصوف قرار دارند. در اين مقاله براي دستيابي به نظرات اين دو عارف محقق دربارۀ مراحل سلوك، مجموعه‌اي از ديدگاه‌هاي آنها در باب اين موضوع از دو اثر مورد نظر استخراج و سپس نظرات آنها با هم مقابله شده است. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه غزالي و عبدالله قطب، هنگام توضيح منازل و مراحل سلوك، بين حال و مقام تفكيك انجام نداده و به شيوۀ برخي آثار اهل تصوف احوال و مقامات را تقسيم بندي نكرده اند. همچنين عبدالله قطب در مباحثي نظير اركان سلوك، خلوت و عزلت، توكل، زهد و فقر تحت تأثير غزالي بوده است. در مجموع مي توان گفت كه غزالي در كيمياي سعادت ديدگاه هاي خود را در اين زمينه نظام مند و منسجم تر بيان كرده است و نظم و ترتيبي كه در آن ديده  مي شود در مكاتيب وجود ندارد. روش اين تحقيق اين نوشتار، توصيفي-تحليلي و بر مبناي مطالعات كتابخانه اي است.