حق دسترسي به وكيل در فقه، حقوق ايران و اسناد بين المللي

The Right to Access to a Lawyer in Jurisprudence, Iranian Laws and International Instruments

زمينه و هدف: حق دسترسي و داشتن وكيل از تضمينات اساسي حقوق دفاعي متهم بوده و از جمله معيارهاي اصلي و اساسي يك محاكمه منصفنه و عادلانه مي‌باشد. در اين مقاله تلاش شده به بررسي حق دسترس به وكيل در فقه، حقوق ايران و اسناد جهاني پرداخته شود. مواد و روش‌ها: مقاله حاضر توصيفي تحليلي بوده و از روش كتابخانه‌اي استفاده‌شده است. ملاحظات اخلاقي: در اين مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داري رعايت شده است. يافته‌ها: يافته‌هاي مقاله بيانگر اين امر است كه در فقه ايران مي‌توان به مستنداتي در آيات قرآن، روايات و سيره در خصوص حق دسترسي به وكيل دست يافت. در نظام حقوقي ايران و اسناد بين‌الملل نيز حق دسترس به وكيل پذيرفته شده است. اين حق در نظام حقوقي ايران با نظام حقوق بين الملل و اسناد حقوق بشري داراي تفاوت‌هايي است. به نحوي كه در نظام حقوق ايران حق دسترسي به وكيل در برخي جرايم نظير جرايم امنيت ملي محدود شده است. اين در حالي است كه اين حقوق در اسناد جهاني حقوقي بشري مانند ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي در همان وضعيت غير قابل تحديد و غير قابل انكار تلقي شده و هر گونه محدود سازي اين حق به عنوان نقض حقوق دفاعي متهم محسوب مي‌شود. نتيجه‌گيري: از آنجايي كه حق دفاع در تمام مراحل دادرسي به رسميت شناخته شده است، بنابراين لازم است حق حضور وكيل هم كامل به رسميت شناخته شود.

Background and Aim:The right to access and have a lawyer is one of the basic guarantees of the defendant's defense rights and is one of the major and fundamental criteria of a fair trial. In this paper, an attempt has been made to examine the right of access to a lawyer in jurisprudence, Iranian law, and global documents. Materials and Methods: Thise article is Analytical descriptive and the library method uses. Ethical considerations: In this article, Originality of texts, honesty and trusteeship Has been complied with. Findings: The Findings of the study indicate that in Iranian jurisprudence, documentation can be found in the Qur'anic verses, hadiths and seerah (procedure) with regard to the right of access to a lawyer. In the Iranian legal system and global documents, the right of access to a lawyer is accepted. This right in Iranian legal system has differences with the global law system and human rights documents. In Iranian legal system, the right to access a lawyer is limited in some crimes, such as national security crimes. This is despite the fact that these rights are considered non-limitable and undeniable in global human rights documents, such as the International Covenant on Civil and Political Rights, and any limitation of this right is considered as a violation of the defense rights of the accused person. Conclusion:Since the right of defense is recognized in all stages of hearings, it is necessary to fully recognize the right to the presence of a lawyer.