سازوكار اثرگذاري عوامل اقتصادي بر حجم سپرده بانكي در نظام بانكي ايران (آزمون درون‌زايي پول در مقابل برون‌زايي پول)

The mechanism of effect of economic factors on the volume of bank deposits in Iran's banking system (The test of money endogeneity versus money externality)

هدف مطالعه حاضر بررسي سازوكار اثرگذاري عوامل اقتصادي بر حجم سپرده بانكي در نظام بانكي ايران است. براي اين منظور ابتدا آزمون درون‌زايي در مقابل برون‌زايي پول با بررسي دو ديدگاه تطابق گرايان و ساختارگرايان مورد آزمون قرار گرفت و در ادامه اثرگذاري عوامل اقتصادي بر حجم سپرده بانكي در نظام بانكي ايران با رويكرد آستانه‌اي (STAR) و براساس داده‌هاي فصلي سال‌هاي 1379− 1397 برآورد گرديد. نتايج مدل گشتاورهاي تعميم‌يافته سيستمي نشان از تائيد دو ديدگاه تطابق گرايان و ساختارگرايان براي اقتصاد ايران هست، اما درجه درون‌زايي پول در ايران كامل نيست، بنابراين نقش بانك مركزي هم از طريق پايه پولي و هم ضريب فزاينده بر عرضه پول مهم است. همچنين برآورد نتايج مدل (STAR) نشان ميدهد؛ متغيرهاي نوسانات نرخ ارز و نرخ تورم، بحران‌هاي مالي جهاني تأثير منفي و متغيرهاي قيمت نفت، نقدينگي، نرخ سود سپرده بانكي و تسهيلات بانكي تأثير مثبت بر حجم كل سپرده‌هاي بانكي دارند. با توجه به نتايج؛ يكي از چالش‌هايي كه در شبكه بانكي ايران وجود دارد، مديريت دولتي بانك‌ها هست، لذا سياست‌هاي پولي به‌عنوان منبع تأمين مالي و منشأ رانت است، بنابراين پيشنهاد مي‌شود در جهت افزايش ايجاد نقدينگي بانك‌ها و هدايت آن به بخش حقيقي اقتصاد، قوانيني در جهت كاهش دخالت دولت در بانك‌هاي خصوصي و دولتي، براي بهبود فضاي رقابتي و بانكي كشور تدوين گردد.

The purpose of the present study is to investigate the mechanism of the effect of economic factors on the volume of bank deposits in the banking system of Iran. For this purpose, firstly, the test of endogeneity versus exogenity of money was tested by examining the two views of conformists and structuralists, and then the effect of economic factors on the volume of bank deposits in the banking system of Iran with the threshold approach (STAR) and based on the quarterly data of 1379- 1397 was estimated. The results of the system generalized torques model show the confirmation of the conformist and structuralist views for Iran's economy, but the degree of money endogeneity in Iran is not complete, so the role of the central bank is important both through the monetary base and the increasing coefficient on the money supply. Also, the estimation of the results of the model (STAR) shows; The variables of exchange rate fluctuations and inflation rate, global financial crises have a negative effect and the variables of oil price, liquidity, bank deposit interest rate and bank facilities have a positive effect on the total volume of bank deposits. According to the results; One of the challenges that exists in the banking network of Iran is the government management of banks, therefore, monetary policies are a source of financing and a source of rent, so it is suggested to increase the liquidity of banks and direct it to the real sector of the economy, laws to reduce interference Government in private and public banks, to improve the competitive and banking atmosphere of the country.