سنجش و تحليل اثرات درجه خشكي اقليم با استفاده از شاخص‌هاي خشكي ماهانه طاوسي، بارش انگوت (K) و يونپ (UNEP) (مورد مطالعه: شهرستان‌هاي استان گلستان)

Assessing and Analyzing the Effects of Climate Drought Using Tavosi Monthly Drought, Ingot (K) and UNEP Indices (UNEP) (Case study: cities of Golestan province)

هدف اين پژوهش و تحليل ميانگين بلندمدت بارش (P) و تبخير و تعرق پتانسيل (PET) مبتني خشكي اقليم در شهرستانهاي علي­آبادكتول،گرگان،بندرگز،بندرتركمن،كلاله،گميشان،مينودشت،اينچه برون،گنبد كاووس با استفاده از شاخص­هاي خشكي ماهانه طاوسي، بارش انگوت (K) و يونپ (UNEP) به‌منظور آشكارسازي تغييرات رخ‌داده در دوره زماني30 ساله مي‌باشد. همچنين در اين مطالعه جهت برآورد تبخير و تعرق پتانسيل از روش هارگريوز – ساماني(Hargreaves-Samani) استفاده گرديد. براي نشان دادن معني داري روند از معيار U -U´ استفاده شد. مقادير U -U´ براي تمام ماهها و كل سالها در محيط نرم‌افزار اكسل برآورد گرديد، مناطق مورد مطالعه با استفاده از روش منكندال (Menkendal) به كمتر از 96/1+ يا بيشتر از 96/1+ يا مناطق داراي روند تفكيك گرديد. پس از محاسبه فاكتور خشكي (AI) براي ايستگاه­هاي موجود در مناطق شهري مورد نظر از طريق نرم‌افزار Excel، با استفاده از روش‌ دورنيابي كريجينگ نقشه تغييرات منطقه­اي خشكي پهنه مورد مطالعه در محيط نرم‌افزار ArcGis ترسيم گرديد بدين منظور جهت بهترين نتيجه و كمترين ميزان خطا از روش ميانيابي مجذور فاصله با پراكنش (Expotntial) و جهت انتخاب بهترين روش درونيابي از شاخص­هاي آماري ريشه ميانگين مربعات خطا RMS قدر مطلق خطا MAE استفاده گرديد. در ادامه در بعدي ديگر با توجه به رويكرد پژوهش حاضر مدل مفهومي نهايي در قالب تاثير خشكي بر تنش زايي گياهان و كاهش عملكرد اقتصادي جوامع محلي روستايي نيز ارائه گرديد. نتايج نشان داد روش عكس فاصله به‌عنوان بهترين روش در ميان روش‌هاي مورداستفاده براي برآورد تغييرات درجه خشكي (AI) مي­باشد. نتايج نشان داد كه خطر خشكي به همراه آن آلودگي ناشي از گرد و غبار در هر پهنه مورد مطالعه دور از انتظار نيست، در تمام شهرهاي مورد مطالعه بنظر ميرسد كه با كاهش و تغيير روند حاكميت بارندگي به همان ميزان شدت تبخير و تعرق افزايش يافته و پديده خشكي به مراتب بيتشر خود را نمايان كند اين پديده ميتواند بر روند محصولات كشاورزي و كاهش ميزان توليد و سطح زيركشت محصولات پهنه استان گلستان و كاهش ميزان عملكرد آن‌ها تاثير گذار باشد بين ماه­هاي موردسنجش واقع شده، بيشترين روند رو به خشكي در قسمت شمالي استان گلستان نمايان بوده و بيش از 35 درصد مساحت اين استان را شامل مي­شود. روند تغييرات اين شيب از لحاظ آماري معني‌دار است.

The purpose of this study was to analyze the long-term mean of precipitation (P) and evapotranspiration (PET) based on climate drought in Aliabadektol, Gorgan, Bandar-e-Gaz, Bandar-e-Turkmen, Kalaleh, Gomishan, Minoodasht, Incheh-e-Borun, Gonbad-e-Kavous using Tavosi monthly drought indices. The rainfall of Ingot (K) and UNEP (UNEP) is used to detect changes in the period of 30 years. Also in this study, Hargreaves-Samani method was used to estimate the potential evapotranspiration. The U-U´ criterion was used to show the significance of the trend. U-U´ values were estimated for all months and whole years in Excel software environment. The study areas were divided into less than +1/96 or more than +1/96 or areas with trend using the Menkendal method. . After calculating the drought factor (AI) for the urban areas through Excel software, using the kriging distance method, the map of land area changes in the study area in the ArcGis software environment was drawn. For this purpose, to select the best interpolation method, the statistical indices of root mean square error RMS absolute value of MAE error were used. The results showed that the risk of drought and dust pollution in each study area is not far from expectation. In all studied cities, it seems that with decreasing and changing the trend of rainfall, the intensity of evapotranspiration increased by the same amount. The phenomenon of drought manifests itself far more. This phenomenon can affect the trend of agricultural products and reduce the amount of production and area under cultivation of products in Golestan province and reduce their yield.