پديد آورندگان :
يزدي فر، شهرام دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه علوم باغباني و زراعي , نقدي بادي، حسنعلي دانشگاه شاهد تهران - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , مهرآفرين، علي جهاد دانشگاهي كرج - پژوهشكده گياهان دارويي - مركز تحقيقات گياهان دارويي , كلاته جاري، سپيده دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه علوم باغباني و زراعي , دانايي، الهام دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرمسار - گروه علوم باغباني
كليدواژه :
اسانس , درمنه دشتي , پرولين , فنول , كلروفيل
چكيده فارسي :
در اين تحقيق به‌منظور بررسي و مقايسه صفات مورفولوژيكي و فيتوشيميايي گياه دارويي Artemisia sieberi، سرشاخه‌هاي هوايي و گلدار گياه به‌صورت تصادفي از 20 منطقه مختلف استان قم جمع آوري گرديد. صفات مورد بررسي شامل: ارتفاع گياه، وزن خشك برگ و ساقه، درصد خاكستر برگ، طول و عرض برگ، وزن خشك اندام هوايي، ميزان كلروفيل، قندهاي محلول، پرولين، فنول، فلاونوئيد و ميزان اسانس جمعيت هاي مختلف بانضمام شرايط اكولوژيكي و تركيبات خاك در هر منطقه مورد ارزيابي قرار گرفت. با توجه به تنوع اكولوژيكي رويشگاه هاي استان قم و بر اساس تجزيه به مولفه هاي اصلي[1] براي خصوصيات اكومورفولوژيكي و فيتوشيميايي جمعيت هاي درمنه دشتي، بيشترين تنوع خصوصيات و بار عاملي به ترتيب در صفات ميزان كلروفيل a، b و مقدار وزن خشك اندام هوايي به عنوان مهم‌ترين خصوصيات متمايزكننده جمعيت هاي درمنه دشتي مشاهده شد. نتايج حاصل از تجزيه خوشه اي[2] جدايي جمعيت هاي درمنه دشتي را در 2 گروه اصلي به‌ترتيب با 13 و 7 جمعيت در دندروگرام سلسله مراتبي نشان داد. نتايج حاصل از همبستگي صفات نشان داد كه وزن خشك با ميزان كلرفيل و درصد اسانس ارتباط معني‌دار مثبت داشته است. به‌طوركلي ميزان پرولين، قندهاي محلول، فنول و فلاونوئيد، ارتباط معني‌داري با صفات اكولوژيكي، دمايي و ميزان بارندگي در هر منطقه دارد. ارتفاع هر منطقه با ميزان پرولين داراي همبستگي منفي و با درصد اسانس همبستگي مثبت داشته است، به‌طوركلي با افزايش ارتفاع ميزان پرولين كاهش و درصد اسانس افزايش مي‌يابد كه جمعيت ونان با بيشترين ارتفاع، بيشترين درصد اسانس را نشان داده است. به‌طوركلي ميزان بارندگي و ارتفاع محيط بر شكل ظاهري و ميزان تركيبات گياه موثر است.
چكيده لاتين :
In this study, in order to study and compare the morphological and phytochemical traits of Artemisia sieberi Besser., aerial parts of the plant at the full flowering stage were collected randomly from 20 different regions of Qom province. Morph physiological and phytochemical traits including plant height, leaf dry weight, stem dry weight, leaf ash percentage, leaf and width length, shoot dry weight, as well as chlorophyll content, soluble sugars, proline, phenol, flavonoid, and essential oil percentage of different populations, were measured. In addition, ecological conditions and soil composition in each area were assessed. Due to the ecological diversity of habitats in Qom province and based on the analysis of the main components for ecomorphological and phytochemical traits of Artemisia sieberi populations, the highest diversity of characteristics and factor load was observed in chlorophyll a, b and aerial dry weight as the most important distinguishing feature of A. sieberi populations, respectively. The results of cluster analysis showed the separation of A. sieberi populations in two main groups with 13 and 7 populations in a hierarchical dendrogram, respectively. The results of correlation of traits showed that aerial dry weight had a significant positive relationship with chlorophyll and essential oil content. In general, the amount of proline, soluble sugars, phenols and flavonoids had a significant relationship with ecological traits, temperature and rainfall in each region. In addition, the altitude of each region was negatively correlated with the amount of proline and positively correlated with the percentage of essential oil, so that the population of Vanan with the highest altitude had the highest percentage of essential oil. In general, the amount of rainfall and the height of the environment affect the appearance and amount of plant compounds.
