بررسي اثر محلول‌پاشي اوره و ‌اسيد ساليسيليك بر صفات مورفولوژيكي و تركيبات فيتوشيميايي گياه دارويي Physalis alkekengi L

Effect of foliar application of urea and salicylic acid on morphological traits and phytochemical compounds of Physalis alkekengi L

گياه دارويي عروسك پشت ­پرده (Physalis alkekengi L.)، متعلق به تيره Solanacae است كه به ­طور گسترده در طب سنتي از ميوه آن براي درمان بيمارهايي نظير سنگ كليه و مجاري ادراري، نقرس و هپاتيت استفاده مي­ شود. از آنجايي كه استفاده از محرك­ هاي زيستي در كشاورزي مي­ تواند در ارتقـاي كمـي و كيفـي مـواد موثره گياهان دارويي و بهبود عملكرد آنها موثر باشد، در اين تحقيق اثر محلول­ پاشي اسيد ساليسيليك و اوره بر خصوصيات مورفولوژيكي و تركيبات فيتوشيميايي اين گياه در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد ميانه در سال 1398 مورد بررسي قرار گرفت. محلول­پاشي­ اسيد ساليسيليك (0/001، 0/0025، 0/005 و 0/01 ميليمولار) و اوره (0/25 ،0/5، 1 و 2 درصد) در سه مرحله با فاصله 10 روز يكبار در سه تكرار اعمال گرديد. عصاره گيري اواسط شهريور ماه همزمان با برداشت به روش خيساندن انجام شد و ميزان تركيبات فيتوشيميايي در اندام هوايي با استفاده از دستگاه HPLC تعيين گرديد. بر طبق نتايج تجزيه واريانس اثر تيمار محلول‌پاشي بر روي همه صفات مورفولوژيكي اندام هوايي (به جز عرض برگ)، صفات مورفولوژيكي ريشه و همچنين صفات عملكردي معني­دار بود. افزايش غلظت اوره و اسيد ساليسيليك در بيشتر صفات اندازه گيري شده اثر مثبتي نشان داد و بيشترين افزايش در صفات مذكور عمدتا مربوط به كاربرد غلظت هاي اوره 1 و 2 درصد و اسيد ساليسيليك 0/01 ميلي مولار بود. استفاده از غلظت هاي اوره 1 درصد و اسيد ساليسيليك 0/01 ميلي مولار در مقايسه با تيمار شاهد موجب افزايش تعداد ميوه (به ترتيب 76/8 و 64/6 درصد)، قطر ميوه (به‌ترتيب 17/3 و 25/7 درصد)، طول ميوه (به‌ترتيب 15/07 و 33/4 درصد)، وزن تر اندام هوايي (به‌ترتيب 29/9 و 56/4 درصد) و وزن خشك اندام هوايي (به‌ترتيب 28/4 و 61/4 درصد) شد. به علاوه با افزايش غلظت اسيد ساليسيليك‌ ميزان تركيبات لوتئولين، كوئرستين، كامفرول، اسيد فروليك و اسيد كلوروژنيك در مقايسه با تيمار شاهد افزايش يافت.

Physalis alkekengi L. belongs to the Solanacae family and its fruit is widely used in traditional medicine to treat diseases such as kidney and urinary tract stones, gout and hepatitis. Since the use of biostimulants in agriculture can be effective in improving the quantity and quality of active ingredients of medicinal plants and improving their yield, in this study, to evaluate the effect of salicylic acid and urea foliar application on morphological characteristics and phytochemical composition of this plant an experiment in a completely randomized design in research greenhouse of Islamic Azad University, Miyaneh Branch in 2019 was conducted. Spraying salicylic acid (0.001, 0.0025, 0.005 and 0.01 mM) and urea (0.25, 0.5, 1 and 2%) was applied in three stages with an interval of 10 days in three repetitions. Extraction was performed simultaneously with harvest (mid-September) by soaking method and the amount of phytochemical compounds in the shoot was determined using HPLC. Based on the results of variance analysis, the effect of foliar application on all morphological traits of shoots (except leaf width), root morphological traits and yield traits was significant. Increasing the concentration of urea and salicylic acid in most of the measured traits showed a positive effect. The highest increase in the mentioned traits was mainly related to the concentrations of 1% and 2% urea and salicylic acid 0.01 mM. Compared to the control, concentrations of 1% urea and 0.01 mM salicylic acid increased the number of fruits (76.8% and 64.6%, respectively), fruit diameter (17.3% and 25.7%, respectively), fruit length (15.07 and 33.4%, respectively), fresh weight of shoots (29.9 and 56.4%, respectively) and dry weight of shoots (28.4 and 61.4%, respectively). In addition, with increasing salicylic acid concentration the amount of luteolin, quercetin, campferol, ferulic acid and chlorogenic acid increased compared to the control treatment.