واكاوي نقش مدرسه در ساخت هويت اخلاقي دانش آموزان

Identifying role of school in constructing the student’s moral identity

يكي از رويكردهاي مهم در شناخت رفتار اخلاقي و پيشايندهاي شكل دهنده آن، نقش و تاثير هويت اخلاقي در بروز اين رفتار مي باشد. در بين عناصر تاثيرگذار بر شكل گيري اين هويت به عنوان پشتوانه رفتار اخلاقي انسان، آموزش و مدرسه سهم قابل توجهي دارند؛ با اين حال، به نقش اين عنصر مهم در شكل گيري هويت اخلاقي دانش آموزان كمتر پرداخته شده است. پژوهش حاضر با هدف واكاوي سهم آموزش (رسمي يا آشكار و غيررسمي يا پنهان) و مدرسه در شكل گيري هويت اخلاقي دانش آموزان انجام شده است. روش انجام پژوهش، كيفي و از نوع پديدارشناسي بود. مشاركت كنندگان در اين پژوهش شامل 15 دانش آموز دختر 15 تا 17 ساله بودند كه به روش انتخاب هدفمند بر پايه اصل اشباع و يا تكراري شدن پاسخ ها برگزيده شدند. ابزار گردآوري اطلاعات در اين پژوهش، مصاحبه كيفي و از نوع مصاحبه نيمه ساختاريافته با پرسش هاي باز و استاندارد شده بود و داده ها مطابق با رويكرد استراس و گلاسر تحليل و طبقه بندي گرديد. يافته هاي پژوهش در دو بعد خانواده و مدرسه دسته بندي و مولفه هاي استنباطي بر اساس آنها استخراج شدند. با توجه به نتايج به دست آمده از سوالات، پژوهشگر اينگونه تبيين كرد كه در بعد خانواده، ويژگي هاي والدين و سبك هاي فرزندپروري در شكل گيري هويت اخلاقي، تعاملات و تاثيرپذيري فرد از جامعه به خصوص مدرسه، تاثيرگذار است. در بعد مدرسه، يافته ها حاكي از اين است كه آگاهي و التزام به قوانين، ميزان و چگونگي تشويق ها و تنبيه ها، نحوه تعامل با همسالان، نحوه تدريس و ويژگي هاي رفتاري معلمان، چگونگي ارتباط گيري و برخورد كادر مدرسه، ميزان و نوع فعاليت هاي فوق برنامه و فضاي مدرسه و نيز محتواي كتب درسي تاثير بسزايي در شكل گيري هويت اخلاقي دانش آموزان دارند. همچنين از يافته هاي پژوهش اينگونه بر مي آيد كه در بعد مدرسه، شخصيت و رفتار معلمان، هويت اخلاقي شكل گرفته در آنها و التزام عملي آنها به آموزه هاي اخلاقي تاثير ماندگاري بر هويت اخلاقي دانش آموزان مي گذارد.

The present study aimed at investigate the school attendance in educational deprived adolescents. The qualitative research method was a phenomenological study. Participants in this study included 16 female and male students aged 11 to 16 years of Shush labor children’s Center who were selected through a purposive sampling method based on the principle of saturation or repetition of responses. Data gathering tool was qualitative, semi-structured interviews with standardized open-ended and data were processed based on Strauss and Glasser’s approach. findings of the study were categorized in two dimensions of academic experience and their experience. According to the results obtained from the questions, the researcher explained that, the school had been able to make sense of school attendance in the students, but the point is that school attendance was stronger among some students and weaker among others who have been in this school for less time.