ارزيابي حساسيت خاك‌هاي دوره كوارترنري با شاخص‌هاي NDVI و رطوبت خاك در ارتباط با تغييرات آب و هوايي به روش ناپارامتريك

Evaluation of Quaternary Soil Sensitivity with NDVI Indices and Soil Moisture in Relation to Nonparametric Climate Change

آگاهي از تأثير خاك‌ها بر پويايي منابع آبي، جهت ارتقاء مديريت در مقابل تنش‌ها اهميت فوق‌العاده‌اي دارد؛ در سال‌هاي اخير نگراني‌ها از تغيير اقليم توجه به حفظ بستر خاكي و تنظيم شيوه فعاليت‌هاي كه كمترين آسيب را داشته باشند موردتوجه قرار گرفته است؛ لذا در تحقيق اخير باهدف كمي‌سازي حساسيت مكاني-زماني خاك در دوران كوارترنري بر اثر نوسانات شاخص پوشش گياهي و منابع آبي به اهميت موضوع خاك‌ها و پهنه‌بندي پاسخ اكولوژيك در مقابل تغييرات پرداخت، در اين رابطه با استفاده از روش سري‌هاي زماني من كندال (ناپارامتريك) به مطالعه تغييرات پوشش گياهي و آبي روي خاك‌هاي كوارترني در مقايسه با ساير خاك ها در كشور ايران پرداخته شد. در مطالعه از داده‌هاي موديس و مدل MERA ورژن2 در دوره 2018 تا 2021 به مدت 36 ماه استفاده گرديد. نتايج مطالعه نشان داد؛ متوسط حجم آب ذخيره شده در خاك هاي ايران 345 ميلي‌ليتر در مترمربع است. بر طبق نتايج ذخاير آب در مناطق كوارترنري با اقليم فوق‌العاده مرطوب 20% و مناطق نيمه مرطوب 18% و همچنين مناطق مديترانه‌اي 8%- مناطق شبه خشك 12%+ ، مناطق خشك 21%+ و مناطق بياباني با 25%+ نسبت به اقليم مشابه خود تغيير در حجم دارند. همچنين سواحل درياچه اروميه و استان خوزستان اثر نوع خاك بر پوشش و منابع آبي داراي حساسيت بالا و مساحت 650 هزار هكتار را در بر دارد. در دشت گلستان 22 هزار هكتار در تهديد وجود دارد و حساسيت بالا از خود نشان مي‌دهد. نتايج اخير نشان‌دهنده حساسيت و شكنندگي بالاي مناطق خاك كوارترني در مقابل تغييرات اقليمي است، لذا برنامه‌ريزي و مطالعه آمايش كشور با توجه به پتانسيل هاي خاك اهميت فوق العاده دارد.

Awareness of the effect of soils on the dynamics of water resources is extremely important to improve management in the face of stress; In recent years, concerns about climate change have led to concerns about preserving the soil bed and regulating activities that are least harmful; Therefore, in a recent study aimed at quantifying the spatio-temporal sensitivity of soil during the Quaternary period due to fluctuations in vegetation index and water resources to the importance of soils and zoning of ecological response to changes, in this regard using the Kendall (nonparametric) time series method. Vegetation and irrigation changes on Quaternary soils compared to other soils in Iran were studied. In the study, Modis data and MERA version 2 model in the period 2018 to 2021 were used for 36 months. The results of the study showed; The average volume of water stored in Iranian soils is 345 ml / m2. According to the results of water reserves in Quaternary regions with extremely humid climate 20% and semi-humid regions 18% and also Mediterranean regions 8% - semi-arid regions + 12%, arid regions + 21% and desert regions with + 25% relative to the same climate They themselves have a change in volume. Also, the shores of Lake Urmia and Khuzestan province have the effect of soil type on cover and water resources with high sensitivity and an area of 650,000 hectares. There are 22,000 hectares in Golestan plain under threat and it shows high sensitivity. Recent results indicate the high sensitivity and fragility of Quaternary soil areas in the face of climate change, so planning and studying the country's planning with respect to soil potentials is extremely important.