كليدواژه :
سنجش از دور , شاخص هاي خشكسالي , تغييرات كاربري اراضي , زنجيره ماركوف و كوماركوف
چكيده فارسي :
در سالهاي اخير، پديده خشكسالي بسياري از حوضه‌هاي آبخيز ايران را تحت تاثير قرار داده و همه ساله باعث تغييرات زيادي در كاربري اراضي و مساحت درياچه‌ها مي شود. اين پژوهش سعي دارد كه با استفاده از شاخص‌هاي سنجش از دور خشكسالي در سالهاي 2000، 2010 و 2020، وضعيت خشكسالي و ارتباط آن با تغييرات كاربري اراضي در حوضه ابخيز درياچه مهارلو در جنوب ايران را مورد بررسي قرار دهد. بدين صورت كه ابتدا با استفاده از شاخص‌هاي EVI، NDVI، VCI وضعيت خشكسالي تعيين شد، سپس نقشه‌هاي كاربري اراضي براي سالهاي 2000 و 2020 با استفاده از تصاور ماهواره اي لندست ETM+8 تهيه شد. در ادامه با استفاده از روش رگرسيون مهمترين شاخص‌هاي خشكسالي موثر براي كاربري‌هاي اراضي تعيين گرديد. همچنين با استفاده از زنحيره ماركوف و كوماركوف وضعيت شاخص‌هاي خشكسالي و كاربري اراضي براي سال 2040 پيش بيني شد. با توجه به نتايج شاخص‌ها مشخص شد كه بخش‌هاي جنوبي بيشتر از ديگر بخش‌ها در خطر خشكسالي قرار دارد. نتايج حاصل از بررسي تغييرات كاربري اراضي نشان داد كه در سال 2020 نسبت به سال 2000 اراضي بيشتري در كلاس‌هاي شور و باير قرار گرفته اند. نتايج نشان داد كه بر اساس روش رگرسيون مهمترين شاخص‌ها در ارتباط با كاربري اراضي شاخص NDVI مي‌باشد. نتايج حاصل از زنجيره ماركوف و كوماركوف براي پيش بيني شاخص‌ها نشان داد كه اين روش داراي دقت قابل قبولي مي‌باشد. بطوريكه ضريب كاپا براي شاخص VCI 0.98 مي‌باشد كه حاكي از دقت بالاي مدل در پيش بيني خشكسالي مي‌باشد. همچنين نقشه‌هاي پيش بيني شده توسط اين روش نشان داد كه در سال 2040 مقادير اين شاخص كاهش مي يابد كه نشان دهنده خشكسالي بيشتر در منطقه خواهد بود. با مقايسه اي كه بين طبقات اين شاخص‌ها و مقادير اين شاخص‌ها در سال 2020 و 2000 انجام شد مشخص شد كه در سال 2040 احتمال كاهش مقادير اين شاخص و در نتيجه افزايش بيشتر خشكسالي در منطقه وجود دارد. اين تغييرات بر روي وضعيت كاربري‌ها تاثير زيادي خواهد داشت. بطوريكه پيش بيني مي شود كه مقادير آب‌ها در اين درياچه با توجه به كاهش مقادير شاخص خشكسالي NDVI كاهش يابد.
چكيده لاتين :
In recent years, the phenomenon of drought has affected many watersheds in Iran and causes many changes in land use and lake area every year. This research tries to investigate the drought situation and its relationship with land use changes in the Abkhiz basin of Maharlo lake in the south of Iran by using the drought remote sensing indicators in the years 2000, 2010 and 2020. In this way, the drought condition was determined using EVI, NDVI, and VCI indicators, then land use maps for the years 2000 and 2020 were prepared using Landsat ETM+8 satellite imagery. In the following, using the regression method, the most important effective drought indicators for land uses were determined. Also, using Markov and Komarkov chains, the state of drought and land use indicators for 2040 was predicted. According to the results of the indicators, it was found that the southern parts are more at risk of drought than other parts. The results of the survey of land use changes showed that in 2020, compared to 2000, more lands were placed in the salty and barren classes. The results showed that according to the regression method, the most important indicators in relation to land use is the NDVI index. The results of Markov and Komarkov chain for predicting indicators showed that this method has acceptable accuracy. Thus, the Kappa coefficient for the VCI index is 0.98, which indicates the high accuracy of the model in predicting drought. Also, the maps predicted by this method showed that in 2040, the values of this index will decrease, which will indicate more drought in the region.
