تاثير كاربرد زئوليت و ميكوريزا بر ويژگي هاي فيزيولوژيكي، عملكرد، اجزاي عملكرد سويا و تجمع سرب در خاك آلوده به سرب

Effect of Zeolite and Mycorrhiza Application on Physiological, Yield, Yield Components of Soybean and Accumulation of Lead under Soil Polluted with Lead

از مهم‌ترين آلاينده­ هاي محيط زيست مي­ توان به عنصر سرب اشاره كرد كه بر جذب عناصر غذايي در گياه تاثيرگذار است. تحقيق حاضر به­ منظور بررسي اثر زئوليت و ميكوريزا بر خصوصيات كمّي و كيفي گياه سويا در خاك آلوده به سرب در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان به انجام رسيد. آزمايش به­ صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار به اجرا درآمد. عامل­ ها شامل ميكوريزا در دو سطح (شاهد و تلقيح با ميكوريزا (گونه گلوموس)) و زئوليت در سه سطح (صفر، پنج و ده درصد وزني) بودند. خاك تمام گلدان­ ها با غلظت 200 ميلي­ گرم بر كيلوگرم نيترات سرب آلوده شد. نتايج تحقيق نشان داد به­ جز ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه فرعي كه تحت تأثير اثرات اصلي ميكوريزا و زئوليت قرار گرفتند، در بقيه صفات اثرات متقابل آنها معني ­دار بود. كاربرد زئوليت10% به همراه تلقيح با ميكوريزا موجب بهبود شاخص سطح برگ (84%)، فعاليت كاتالاز (150%)، سوپراكسيد ديسموتاز (220%)، وزن هزار دانه (51%)، عملكرد دانه (94%)، عملكرد بيولوژيك (51%) و شاخص برداشت (34%) و كاهش تجمع سرب در ريشه (43%) و اندام هوايي (44%)، فاكتور انتقال (75%) و تجمع زيستي در ريشه (43%) و اندام هوايي (43%) شد. بالاترين عملكرد دانه (3609 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد بيولوژيك (9026 كيلوگرم در هكتار) از استفاده هم‌زمان از ميكوريزا و زئوليت 10% به ­دست آمد. به‌طوركلي، كاربرد ميكوريزا و زئوليت علاوه بر كاهش تأثيرات فلزات سنگين موجود در خاك و بهبود عملكرد كمّي و كيفي توليدي مي ­تواند در گياه‌پالايي فلزات سنگين مؤثر باشد.

One of the important environment pollutants can cited to element lead (Pb) that effected on absorption of nutrients in plants. This investigation was conducted in order study effect zeolite and Mycorrhiza on quality and quantity soyben plant on soil polluted with Pb in greenhouse Faculty of Agriculture, University of Lorestan. The experiment was carried basic factorial in from to random completly design with three repeat. Treatments were incloud; Mycorrhiza fungus in two level (control and application Mycorrhiza) and zeolite in three level (0, 5% and 10% W/W). Soil’s all plots were polluted with concentration 200 mg/kg Pb (NO3)2. Result this investigation indicued, exept height plant, number grain per pod, number pod per plant and number of branches that influenced by main effect Mycorrhiza and zeolite, in other traits intraction was significant. Application zeolite 10% with Mycorrhiza resulted improve LAI (84%), catalase (150%), superoxide dismutase (220%), 1000 grain-weight (51%), grain yield (94%), biological yield (51%) and harvest index (34%) and decreased accumulation of lead in root (43%) and shoot (44%), TF(75%) and BCF in root (43%) and shoot (43%). Heighest grain yield (3609 kg.ha-1) and biological yield (9026 kg.ha-1) was obtained from use Simultaneous zeolite 10% and Mycorrhiza. Overall application Mycorrhiza and zeolite in addition to decline effects heavy metals in the soil and improve quantitative and qualitative yield of the product can be effective in phytoremediation of heavy metals.