مسئوليت كيفري شخص حقوقي در پرتو اصل فردي بودن مجازات

Criminal liability of a legal entity in the light of the principle of individualization of punishment

مسئوليت ناشي از فعل غير در جوامع پيشين مورد اعتقاد و مورد عمل بوده است. لذا براي قتل يك نفر گاهي قبيله‌اي را نابود مي‌كردند. با پيدايش نظام‌هاي حقوقي، اصل فردي بودن مجازات بنيان نهاده شد تا ديگر بخاطر فعل غير، كسي مجازات نشود. اما با تولد و تشكيل اشخاص حقوقي فرضيه‌هائي مطرح شد كه منتهي گرديد به مسئوليت كيفري اشخاص حقوقي. حال اين سؤال مطرح مي‌شود كه آيا قائل شدن مسئوليت كيفري براي شخص حقوقي با اصل فردي بودن مجازات سازگار است؟ و آيا چنين موجودي ـ در فرض وجود خارجي ـ قابل مجازات است؟ پاسخ اين است كه اصل فردي كردن مجازات اثر و حاكميت نسبي دارد نه مطلق. وقتي فردي بخاطر ارتكاب جرم مجازات مي‌شود اطرافيانش نيز، از حيث معنوي و مادي آسيب مي‌بينند و حتي آحاد جامعه كه قرابتي با محكوم عليه ندارند، متضرر مي‌شوند. در خصوص اشخاص حقوقي هم فرض بر اين است كه قضيه از همين قرار است. مسئوليت كيفري و مجازات او موجب تحميل ضرر بر سهامداران و ديگر مرتبطين مي‌شود؛ اما در عين حال اين امر با اصل شخصي بودن مجازات منافات ندارد زيرا اولاً همانگونه كه ذكر شد اصل ياد شده حاكميت و تأثيرگذاري نسبي دارد نه مطلق. ثانياً مسئوليت كيفري شخص حقوقي را نيابتي و عاريتي مي‌دانيم نه مسئوليت ناشي از فعل غير. ثالثاً شخص حقوقي هم قابليت تحمل كيفر دارد. رابعاً مسئول دانستن شخص حقوقي و مجازات وي تأثيراتي در جامعه مي‌گذارد كه در نهايت موجب منتفع شده همان كساني مي‌شود كه به ظاهر از مجازات شخص حقوقي متضرر مي‌شوند.

The liability caused by other's actions has been believed in previous societies. Hence, people used to destroy a tribe because of the murder of a person. With the advent of legal systems, the principle of individualization of punishment was established, so that no other person is punished because of other's actions. However, with the creation of legal entities, assumptions were presented and led to the criminal liability of legal entities. Now, the question is that whether considering criminal liability for the legal entity is consistent with the principle of individualization of punishment or not? an‎d whether such a person can be punished or not? The answer is that the principle of individualization of punishment has a relative and not absolute impact. When a person is punished for the commitment of a crime, the other people around that person will be damaged physically and spiritually and even other social classes with no relationship with the offender are harmed. On legal entities, the same issue is true. Criminal liability and punishment of legal entity can impose harm on stockholders and other people connected to the person. However, this is not inconsistent with the principle of individualization of punishment. This is because; firstly, the said principle has a relative effect, and secondly, criminal liability of a legal entity is a proxy and not a liability caused by the other's action. Thirdly, the legal entity has the capability of tolerating the punishment. Fourthly, considering liability for the legal entity and punishing that person can leave impacts in the society to make interest for those people, who were harmed by the punishment of the legal entity.