تحليل فضايي مولفه هاي تاب آوري كالبدي بافت مركزي شهر رشت در برابر زلزله با استفاده از مدلFuzzy-AHP و GIS

Spatial analysis of physical resilience components of the central fabric of Rasht against earthquakes using Fuzzy-AHP and GIS models

زلزله از مهم ترين عوامل تهديد طبيعي ايران محسوب مي گردد. مساحت زيادي از ايران در محدوده با خطر بالا و خطر بسيار بالاي زلزله قرار دارد. شهر رشت نيز در محدوده خطر بالا و خطر بسيار بالا قرار گرفته است. با توجه به احتمال بالاي وقوع زلزله در رشت، تراكم بالاي فعاليت و جمعيت، تراكم بالاي ابنيه فرسوده، زيرساخت ها و ساير شاخص هاي مهم مدنظر تحقيق؛ محدوده مركزي شهر رشت در برابر زلزله احتمالي آسيب پذير مي باشد. هدف اصلي اين تحقيق، بررسي تاب آوري كالبدي در برابر زلزله در بافت مركزي شهر رشت مي باشد. پرسش اصلي اين است كه وضعيت تاب آوري كالبدي بافت مركزي شهر رشت در برابر زلزله چگونه مي باشد؟ همچنين مهمترين نكات وابسته به پاسخ اين پرسش بررسي مي گردد. در اين پژوهش با انتخاب چهار دسته شاخص تاب آوري كالبدي در برابر زلزله و استفاده از مدل تركيبي منطق Fuzzy و AHP ميزان اهميت شاخص ها، معيارها و زيرمعيارها مشخص مي گردد. در نهايت اطلاعات جمع آوري شده به صورت لايه هاي اطلاعاتي وزن گرفته در نرم افزار GIS نسخه 10.3 تبديل به يك نقشه تحليلي از وضعيت تاب آوري(ERM) محدوده مورد مطالعه مي گردد. نتايج نشان مي دهد با توجه به چهار دسته شاخص عمده تاب آوري كالبدي بافت مركزي شهر رشت، وضعيت بازار رشت در مرز هشدار و وضعيت بحراني در برابر زلزله احتمالي قرار دارد. همچنين 27 درصد از بافت مورد مطالعه در وضعيت كاملا آسيب پذير و نسبتا آسيب پذير قرار گرفته است.

The vulnerability of cities despite the natural disasters that have occurred in recent years in the country is increasing. Earthquake is one of the most important natural threat factors in Iran. Earthquake risk map in Iran shows that a large area of Iran is in the high risk area and the area with very high earthquake risk, among which the city of Rasht is in the high risk and very high risk area. The main purpose of this study is to investigate the physical resilience of earthquakes in the central part of Rasht. Due to the high probability of earthquakes in Rasht, high density of activity and population, while considering the high density of buildings, a significant part of which is old and worn, infrastructure and other important indicators considered in the research; the central area of Rasht is vulnerable to a possible earthquake. The main question of the research is what is the physical resilience of the central fabric of Rasht against earthquakes? In this study, by selecting four categories of physical resilience indicators against earthquakes and using a combined model of Fuzzy logic and AHP, the importance of indicators is determined. Finally, the collected information in the form of weighted information layers in GIS software version 10.3 becomes an analytical map of the resilience status (ERM) of the study area. This map, which was prepared for the first time, shows that according to the four major indicators of physical resilience of the central fabric of Rasht, the situation of the Rasht market is on the verge of alarm and the critical situation against a possible earthquake. In general, 27% of the studied tissue is in a completely vulnerable and relatively vulnerable condition.