عقد صلح و نسبت آن با ماده 10 ق.م. از ديدگاه استاد جعفري لنگرودي

contract of settlement and its relationship with Article 10 of civil law From the point of view of Professor Jafari Langroudi

در ميان عقود مختلف، عقد صلح به دليل قلمرو وسيع خود اين خصيصه منحصر به فرد را دارد كه مي‌توان نتيجة ساير عقود و تراضي ميان اشخاص را در قالب آن ترسيم كرد بدون اينكه احكام اختصاصي آن عقود در اين چارچوب جاري باشد. صلح قالبي است وسيع‌تر از همة عقود معين كه براي تحقق حاكميت اراده فراهم آمده و قانون مدني نيز در مواد 754 و 758 به اين مهم اشاره دارد. از سوي ديگر مادة 10 ق.م. اصلي به نام اصل آزادى قراردادها را تاسيس كرده است كه به حكومت اراده، دامنة گسترده اى بخشيده و آن را از حصار عقود معين خارج ساخته است. منظور قانون‌گذار از وضع ماده 10 ق.م اعتبار بخشيدن به معاملاتي است كه، علي‌رغم نياز جامعه، با لحاظ آثار مورد نظر طرفين، در قالب هيچ يك از عقود معين نمي‌گنجد. ميان حقوق‌دانان هميشه اين اختلاف وجود داشته است كه آيا با وجود عقد صلح، به ماده 10 كه از ماده 1134 ق.م فرانسه اقتباس شده، نيازي بوده است يا نه؟ وفق نظر استاد جعفري لنگرودي، با وجود عقد صلح و مواد 752 و 754 ق.م عاريت كردن مدلول ماده 10 از حقوق فرنگي، امري زائد است و نبايد گفت اصل آزادى اراده به وسعتى كه در ماده 10 بيان شده است در فقه سابقه ندارد، زيرا ملاحظة اقسام گوناگون عقد صلح و مستندات آن در فقه كه در عين حال مبين وسعت مدلول مواد قانون مدنى در عقد صلح است، براى اثبات خلاف اين انديشه دليلى زنده است. نوشتار حاضر عهده دار تبيين نسبت اين دو نهاد حقوقي با تاكيد بر ديدگاه استاد جعفري لنگرودي است.

Among the various contracts, the contract of settlement has this unique feature due to its vast territory That the result of other contracts and compromises between persons can be drawn in its form without the specific provisions of those contracts should be in force within this framework. contract of settlement is a broader format than all nominate contracts that is provided for the realization of the rule of will and the Civil law refers to this in Articles 754 and 758. On the other hand, Article 10 of civil law has established a principle called the principle of freedom of contract, which has given the rule of will a wide scope and removed it from the confines of nominate contracts. The legislator intends to enact Article 10 to validate transactions that, despite the needs of society, in terms of the effects desired by the parties, do not fit into any of the nominate contracts. There has always been disagreement among jurists as to whether, despite the contract of settlement, Article 10 of civil law which Is adapted 1134 french civil law , was necessary or not? According to Professor Jafari Langroudi,Despite the contract of settlement and Articles 752 and 754 civil law, borrowing the meaning of Article 10 from Western law is superfluous and it should not be said that the principle of free will as extensive as stated in Article 10 has no precedent in jurisprudence, because the consideration of various types of contract of settlement and its documents in jurisprudence, which at the same time shows the implied scope of the provisions of the Civil Code in a contract of settlement is a living proof to the contrary. The present article is responsible for explaining the relationship between these two legal institutions by emphasizing the views of Professor Jafari Langroudi.