شناسايي و رتبه بندي ابعاد توسعه نظام آموزش عالي ايران با رويكرد آينده پژوهي

Identification and ranking of development dimensions of Iran's Higher Education System with future research approach

هدف كلي تحقيق حاضر، شناسايي و رتبه‌بندي ابعاد توسعه نظام آموزش عالي ايران با رويكرد آينده‌پژوهي بود. اين تحقيق از نظر هدف، كاربردي است كه با رويكرد آميخته (كيفي و كمي) با طرح اكتشافي انجام شد. جامعه آماري تحقيق را در بخش كيفي، اعضاي هيات علمي و خبرگان پنل آينده­پژوهي و در بخش كمي، اعضاي هيات علمي و كاركنان دانشگاه­ هاي آزاد اسلامي استان مازندران، گلستان و گيلان به ترتيب به تعداد 20 نفر و 5878 نفر تشكيل ­دادند. در بخش كيفي از روش نمونه‌گيري هدفمند تعداد 15 نفر و در بخش كمي با روش نمونه­ گيري تصادفي طبقه ­اي و براساس فرمول كوكران تعداد 361 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع­آوري داده­ها از پرسش­نامه محقق ساخته 102 سوالي استفاده شد. روايي صوري و محتوايي ابزار به تاييد متخصصان رسيد و پايايي تركيبي و ضريب آلفاي كرونباخ مورد تاييد بود. جهت تجزيه و تحليل داده­ ها از آزمون­هاي تحليل عاملي اكتشافي و تاييدي و فريدمن استفاده شد. نتايج نشان داد كه تفاوت معناداري در ميانگين رتبه­ اي ابعاد توسعه نظام آموزش عالي با رويكرد آينده‌پژوهي وجود دارد. بعد راهبردي و بعد ساختاري به ترتيب با ميانگين رتبه ­اي 75/1 و 34/1 در رتبه اول و دوم قرار گرفتند. در بعدساختاري، مؤلفه­ هاي ساختارسازماني چابك و زيرساخت­هاي دانشگاه به ترتيب با ميانگين رتبه ­اي 69/2 و 27/2 در رتبه اول و آخر قرار گرفتند. در بعدراهبردي، مؤلفه­ هاي استراتژي دانشگاه و بين‌المللي­سازي به‌ترتيب با ميانگين رتبه ­اي 37/3 و 77/2 در رتبه اول و آخر قرار گرفتند. نظام آموزش عالي بايد به وسيله راهبردهاي پيشنهادي با محيط­هاي علمي و فرهنگي به طور مستمر سازگار شده و با جامعه در حال تغيير، دائما در تعادل پويا باشد. سياستگذاران آموزش عالي، بايد الزامات و شرايط محيطي، علمي و با بين­ المللي ­سازي و تجاري­ سازي دانش زمينه ­اي مناسب و سازنده براي تحقق و فعاليت راهبردهاي متناسب دانشگاه با محيط را فراهم كنند.

The purpose of this study was to identify and rank the dimensions of the development of Iran's higher education system with the future research approach. This study is applied in terms of objective, which is combined with qualitative and quantitative approach. The population of the research was studied in qualitative section, faculty members and experts of future panel and in quantitative part, faculty members and staff of Islamic Azad University of Mazandaran, Golestan and Gilan province were 20 and 5878 individuals respectively. In the qualitative part, 15 individuals were selected and 361 individuals were selected as sample by stratified random sampling method according to Cochran formula. The researcher’s questionnaire was used to collect 102 questions for data collection. Formal validity and tool content were confirmed by experts and Cronbach's combination reliability and alpha coefficient were confirmed. Data were analyzed using exploratory, confirmatory and confirmatory and Friedman tests. The results showed that Strategic dimension and structural dimension were first and second, respectively with the mean rank of 1.75 and 1.34, respectively. The higher educational system must be continuously adapted to the scientific and cultural environments through the proposed solutions. This system must be constantly in a state of dynamic equilibrium with a changing society. Higher educational policymakers must first consider the environmental and scientific requirements and conditions, and then provide a suitable and constructive ground for the realization of strategic activities appropriate to the environment of the university through the internationalization and commercialization of knowledge.